Όταν αναπτύσσεται ένα νέο αστέρι, μαζί του αναπτύσσεται και ένας πρωτοπλανητικό δίσκος. Πρόκειται για ένα δίσκο από σκόνη και αέριο γύρω από το άστρο, που είναι και το υλικό που θα δημιουργήσει τους νέους πλανήτες. Ο IRAS 23077+6707 είναι ο μεγαλύτερος πρωτοπλανητικός δίσκος που έχει παρατηρηθεί ποτέ από τηλεσκόπιο και τώρα οι επιστήμονες κατάφεραν να ανακαλύψουν περισσότερα για αυτό.
Πρόκειται για ένα γιγαντιαίο πρωτοπλανητικό δίσκο, σε απόσταση 1.000 έτη φωτός από τη Γη. Έχει διάμετρο 644 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, κάτι που είναι πάνω από 100 φορές την απόσταση μεταξύ Ήλιου και Πλούτωνα.
Ο IRAS 23077+6707 είναι γνωστός και σαν Chivito του Δράκουλα ή Σάντουιτς του Δράκουλα. Πήρε το όνομά του από τον βρικόλακα της Τρανσυλβανίας και το σάντουιτς με κρέας, που είναι το εθνικό πιάτο της Ουρουγουάης. Το παρατσούκλι έχει δοθεί προς τιμήν των δύο αστροφυσικών που το ανακάλυψαν, με τον έναν να είναι από την Τρανσυλβανία και τον άλλον από την Ουρουγουάη.
Επιστήμονες της NASA από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο Hubble για να πάρουν εικόνες του IRAS 23077+6707 σε ορατό φως. Με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να αποκαλύψουν πόσο χαοτικός και ταραγμένος είναι ο γιγαντιαίος πρωτοπλανητικός δίσκος και πλέον έχουμε ορισμένα στοιχεία που μπορούν να εξηγήσουν το μεγάλο του μέγεθος.
«Τόσο το Hubble όσο και το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb της NASA έχουν εντοπίσει παρόμοιες δομές σε άλλους δίσκους, αλλά ο IRAS 23077+6707 μας παρέχει μια εξαιρετική προοπτική – επιτρέποντάς μας να εντοπίσουμε τις υποδομές του στο ορατό φως με ένα πρωτοφανές επίπεδο λεπτομέρειας», λέει η αστροφυσικός Kristina Monsch, από το Κέντρο Αστροφυσικής (CfA) στις ΗΠΑ.
«Αυτό καθιστά το σύστημα ένα μοναδικό, νέο εργαστήριο για τη μελέτη του σχηματισμού των πλανητών και των περιβαλλόντων όπου συμβαίνει».
Ο IRAS 23077+6707 φαίνεται πως διαφέρει σημαντικά από τους συνηθισμένους πρωτοπλανητικούς δίσκους. Για παράδειγμα, οι συγκεντρώσεις υλικού φαίνεται που διαστέλλονται από το σύστημα, φαίνεται πως εκτείνονται πολύ πιο μακριά από ότι παρατηρούμε συνήθως.
Είναι επίσης αξιοσημείωτα μονόπλευρος. Εκτεταμένα νήματα αερίου πέφτουν στον δίσκο από τεράστιες αποστάσεις, αλλά μόνο από τη μία πλευρά. Η αντίθετη πλευρά έχει πολύ πιο ευκρινή όρια, με πολύ λιγότερο υλικό που σχηματίζει πλανήτες να περιβάλλει το κεντρικό άστρο.
Το άλλο πολύ περίεργο με την εν λόγω δομή είναι πως έχει ένα πολύ μονόπλευρο σχήμα. Τεράστια νήματα αερίου πέφτουν πάνω στον δίσκο από απίστευτα μεγάλες αποστάσεις, όμως αυτό συμβαίνει μόνο από τη μία του πλευρά. Η άλλη πλευρά έχει αρκετά πιο ευκρινή όρια, με σημαντικά λιγότερο υλικό για τη δημιουργία πλανητών που περιβάλουν το κεντρικό άστρο.
Φυσικά, χρειάζονται πολλές περισσότερες παρατηρήσεις για να καταλάβουμε τι σημαίνουν όλα αυτά και το πως προκαλούνται, όμως οι ερευνητές προτείνουν ότι οι αλληλεπιδράσεις με το αέριο, τους αστρικούς ανέμους ή η κίνηση του ίδιου του συστήματος θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνες για αυτές τις δραματικές παρατηρήσεις.
Τραίνο σπάει κάθε ρεκόρ με επιτάχυνση 0-700 σε μόλις 2 δευτερόλεπτα
«Το επίπεδο λεπτομέρειας που βλέπουμε είναι σπάνιο στην απεικόνιση πρωτοπλανητικών δίσκων και αυτές οι νέες εικόνες του Hubble δείχνουν ότι τα φυτώρια των πλανητών μπορούν να είναι πολύ πιο ενεργά και χαοτικά από ό,τι περιμέναμε», λέει ο Monsch. «Βλέπουμε αυτόν τον δίσκο σχεδόν κυρτό στις άκρες και τα λεπτά ανώτερα στρώματά του και τα ασύμμετρα χαρακτηριστικά του είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά».
Σε αυτόν τον πρωτοπλανητικό δίσκο, βρίσκουμε αρκετή ύλη για να δημιουργηθούν 10-30 πλανήτες σαν τον Δία, τον μεγαλύτερο με διαφορά πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Ενώ ο σχηματισμός των πλανητών διαρκεί εκατομμύρια χρόνια, οι αστρονόμοι θα μπορούν να δουν στιγμιότυπα της διαδικασίας από τον IRAS 23077+6707 σε πολύ μικρότερα χρονικά διαστήματα.
«Το Hubble μας έχει δώσει μια πρώτη θέση στις χαοτικές διεργασίες που διαμορφώνουν δίσκους καθώς αυτοί δημιουργούν νέους πλανήτες – διεργασίες που δεν κατανοούμε ακόμη πλήρως, αλλά τώρα μπορούμε να μελετήσουμε με έναν εντελώς νέο τρόπο», λέει ο αστροφυσικός Joshua Bennett Lovell, από το CfA.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο The Astrophysical Journal.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
