Επιστήμονες χρησιμοποίησαν ανθρώπινα κύτταρα δέρματος, για να παράγουν γονιμοποιήσιμα ωάρια, με μια μελέτη για την απόδειξη της ιδέας, που έχει σαν στόχο να προσφέρει μια λύση στο πρόβλημα της υπογονιμότητας. Αν και χρειάζεται πολύ περισσότερη μελέτη, ώστε να μάθουμε πόσο ασφαλής είναι η διαδικασία, τα πρώτα δείγματα δείχνουν πως πιθανότατα μια μέρα θα μπορούμε να δημιουργήσουμε νέα ωάρια, για γυναίκες που έχουν προβλήματα γονιμότητας. Μάλιστα, αυτά τα ωάρια, θα έχουν το δικό τους DNA!
Αυτή τη στιγμή, η υπογονιμότητα επηρεάζει έναν στους έξι ενήλικες και η επιστήμη προσπαθεί να εντοπίσει την αιτία αυτής της τάσης, ενώ μελετάει διάφορες προσεγγίσεις για την θεραπεία της, αλλά και πιθανές λύσεις. Τα πρόσφατα δεδομένα δείχνουν πως πάνω από 13 εκατομμύρια μωρά έχουν έρθει στον κόσμο μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, κοινώς εξωσωματική.
Όμως, η εξωσωματική δεν φέρνει πάντα αποτελέσματα, ενώ παραμένει μια αρκετά δύσκολη και ψυχοφθόρα διαδικασία για πολλά ζευγάρια. Για αυτό, οι επιστήμονες αναζητούν τρόπους να βοηθήσουν τα ζευγάρια που δε μπορούν να κάνουν παιδιά, ακόμα και με εξωσωματική. (IVF). Έτσι, πειραματίζονται με την μιτοχονδριακή μεταφορά. Αυτό επιτρέπει στους γονείς να αποφύγουν την μετάδοση κληρονομικών μιτοχονδριακών ασθενειών στα παιδιά τους, λαμβάνοντας μιτοχονδριακό DNA από τρίτο άτομο, ώστε να αντικαταστήσουν τα προβληματικά σημεία του DNA των γονιών.
Μια από τις συχνότερες αιτίες υπογονιμότητας, είναι η ανεπάρκεια ωαρίων ή η κακή ποιότητά τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η παραδοσιακή εξωσωματική μπορεί να μην αποτελεί καλή επιλογή. Για αυτό, μια συναρπαστική εναλλακτική που ερευνάται, είναι η μεταφορά πυρήνα σωματικών κυττάρων. Αυτή περιλαμβάνει την ανταλλαγή του πυρήνα ενός ωαρίου, με τον πυρήνα ενός άλλου κυττάρου, όπως τα κύτταρα του δέρματος. Με αυτό τον τρόπο παράγεται ένα λειτουργικό ωάριο, με το γενετικό υλικό του ίδιου του γονέα!
Ένα μεγάλο εμπόδιο σε αυτή τη διαδικασία είναι ότι τα περισσότερα κύτταρα στο σώμα μας περιέχουν δύο σετ χρωμοσωμάτων, συνολικά 46, ενώ οι γαμέτες (ωάρια και σπερματοζωάρια) περιέχουν μόνο ένα. Η ασφαλής αφαίρεση ενός σετ χρωμοσωμάτων πριν από την επιτυχή μεταφορά πυρήνα σωματικών κυττάρων έχει αποδειχθεί προηγουμένως σε ποντίκια, αλλά ποτέ σε ανθρώπους, μέχρι τώρα.
Στη νέα μελέτη, ερευνητές του Πανεπιστημίου Υγείας και Επιστημών του Όρεγκον, οι πυρήνες από τα κύτταρα του δέρματος, εισήχθησαν σε ωάρια δότριας, από τα οποία είχε προηγουμένως αφαιρεθεί ο πυρήνας τους. Στη συνέχεια προκλήθηκε η «μιτομείωση». Πρόκειται για μια διαδικασία παρόμοια με τη μίτωση, δηλαδή την φυσική κυτταρική διαίρεση. Αυτό δημιουργεί δύο πανομοιότυπα αντίγραφα του γονικού κυττάρου. Όμως η μιτομείωση έχει βασικές διαφορές, που έχουν σαν αποτέλεσμα την απόρριψη ενός συνόλου χρωμοσωμάτων από τα αντίγραφα, έτσι ώστε το θυγατρικό κύτταρο να διαθέτει μόνο 23 χρωμοσώματα.
Οι επιστημονική ομάδα κατάφερε να δημιουργήσει 82 λειτουργικά ωάρια μέσω αυτή της διαδικασίας. Αυτά τα ωάρια γονιμοποιήθηκαν κανονικά με σπέρμα στο εργαστήριο. Από αυτά, το 9% εξελίχθηκε σε βλαστοκύστες, ένα πρώιμο στάδιο της εμβρυακής ανάπτυξης, έξι μέρες αργότερα. Η διαδικασία σε αυτό το σημείο σταματάει, καθώς το επόμενο βήμα είναι η εμφύτευση των γονιμοποιημένων ωαρίων στη μήτρα της μητέρας, ολοκληρώνοντας την εξωσωματική γονιμοποίηση.
Η ζώνη αστεροειδών εξαφανίζεται! Ο λόγος
«Αυτή η διορατική έρευνα καταδεικνύει ότι τα χρωμοσώματα ενός διαφοροποιημένου ενήλικου κυττάρου, γνωστού ως σωματικού κυττάρου, μπορούν να πειστούν να υποβληθούν σε ένα συγκεκριμένο είδος πυρηνικής διαίρεσης που κανονικά θα παρατηρούνταν μόνο στα ωάρια ή στο σπέρμα», σχολίασε στο Science Media Centre ο καθηγητής Roger Sturmey του Πανεπιστημίου του Hull, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα.
«Αυτό είναι σημαντικό, επειδή ανοίγει τη δυνατότητα δημιουργίας λειτουργικών νέων ωαρίων, που περιέχουν γενετικό υλικό που μπορεί να ληφθεί από κύτταρα, από οπουδήποτε στο σώμα».
Βέβαια, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες και οι ίδιοι οι συγγραφείς, το ποσοστό επιτυχίας ήταν αρκετά χαμηλό. Για αυτό απαιτούνται περισσότερες και πιο εκτεταμένες έρευνες στο μέλλον, για να βελτιστοποιηθεί η τεχνική, αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για να προσφέρει εναλλακτικές σε ζευγάρια που δε μπορούν να τεκνοποιήσουν.
Όμως, η μελέτη πέτυχε απόλυτα τον σκοπό της, δείχνοντας πως η μεταφορά πυρήνα σωματικών κυττάρων στους ανθρώπους, είναι δυνατή στην πραγματική ζωή και όχι απλά μια θεωρητική πιθανότητα.
Με την επιστήμη και την τεχνολογία να αναπτύσσονται διαρκώς, μπορούμε να βοηθήσουμε πολλά ζευγάρια να αποκτήσουν παιδιά, κάτι που μερικές δεκαετίες πίσω ήταν αδύνατο.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Nature Communications.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
