Το αντίθετο του Deja Vu είναι ακόμη πιο παράξενο και συγκλονιστικό!

Άρθρο των Akira O’Connor Senior Lecturer in Psychology, University of St Andrews και Christopher Moulin, Professor of cognitive neuropsychology, Université Grenoble Alpes (UGA)

Η επανάληψη, έχει μια παράξενη σχέση με το μυαλό μας. Για παράδειγμα, η εμπειρία του deja vu, όπου λανθασμένα αισθανόμαστε ότι έχουμε αντιμετωπίσει μια νέα κατάσταση στο παρελθόν, αφήνοντάς μας με ένα άκρως περίεργο συναίσθημα.

Οι επιστήμονες όμως έχουν ανακαλύψει ότι το deja vu είναι στην ουσία ένα παράθυρο στο τρόπο λειτουργίας του συστήματος της μνήμης. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι το φαινόμενο προκύπτει όταν τμήμα του εγκεφάλου που ανιχνεύει την οικειότητα, αποσυγχρονίζεται από την πραγματικότητα.

Το αντίθετο του deja vu είμαι το jamais vu, όταν κάτι που γνωρίζεις, κάτι οικείο, σου φαίνεται μη αληθινό.  Το jamais vu είναι για παράδειγμα η κατάσταση κατά την οποία κοιτάς ένα οικείο πρόσωπο και διαπιστώνεις ξαφνικά ότι είναι άγνωστο. Οι μουσικοί το έχουν αντιμετωπίσει πολλές φορές, χάνοντάς τα μέσα σε ένα πολύ γνωστό για αυτούς σημείο της μουσικής τους.

Πρόκειται για μια εμπειρία, ακόμη πιο σπάνια από το deja vu. Όταν κάποιος ρωτήσει τους ανθρώπους να περιγράψουν το συναίσθημα λένε τα εξής: Για παράδειγμα σε μια εξέταση, που γράφεις μια λέξη σωστά, αλλά την κοιτάς ξανά και ξανά επειδή πιστεύεις ότι δεν είναι σωστή.

UVB-76: Αυτός ο σταθμός στα 4625 kHz μεταδίδει κάτι πολύ περίεργο εδώ και 40 χρόνια – δείτε live

Το εν λόγω πείραμα μας βοηθά να το κατανοήσουμε καλύτερα.

Πιο συγκεκριμένα, σε ένα πρώτο πείραμα, 94 προπτυχιακοί φοιτητές πέρασαν το χρόνο τους γράφοντας επανειλημμένα την ίδια λέξη. Το έκαναν με δώδεκα διαφορετικές λέξεις. Ζητήσαμε από τους συμμετέχοντες να αντιγράψουν τη λέξη όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, αλλά τους είπαμε ότι μπορούσαν να σταματήσουν και τους δώσαμε μερικούς λόγους να επικαλεστούν για τους οποίους μπορεί να σταματήσουν, όπως το να αισθάνονται περίεργα, να βαριούνται ή να πονάει το χέρι τους.

Η διακοπή επειδή τα πράγματα άρχισαν να φαίνονται παράξενα ήταν η πιο συνηθισμένη επιλογή που επικαλέστηκαν οι φοιτητές, ενώ περίπου το 70% σταμάτησε τουλάχιστον μία φορά επειδή ένιωσε κάτι που ορίσαμε ως jamais vu. Αυτό συνέβαινε συνήθως μετά από περίπου ένα λεπτό (33 επαναλήψεις) – και συνήθως για γνωστές λέξεις.

Σε ένα δεύτερο πείραμα χρησιμοποιήσαμε μόνο τη λέξη the, θεωρώντας ότι ήταν η πιο συνηθισμένη. Αυτή τη φορά, το 55% των ατόμων σταμάτησε να γράφει για λόγους που συμφωνούσαν με τον ορισμό μας για το jamais vu (αλλά μετά από 27 επαναλήψεις).

Οι άνθρωποι περιέγραψαν τις εμπειρίες τους ως εξής: Χάνουν το νόημά τους όσο περισσότερο τα κοιτάς, φάνηκε να χάνω τον έλεγχο του χεριού και τέλος, δεν φαίνεται σωστό, σχεδόν μοιάζει σαν να μην είναι στην πραγματικότητα λέξη αλλά κάποιος με ξεγέλασε να νομίζω ότι είναι.

Οι μετασχηματισμοί και οι απώλειες νοήματος στην επανάληψη συνοδεύονται από ένα ιδιαίτερο συναίσθημα, το jamais vu.

Το jamais vu είναι ένα μήνυμα που σας δείχνει ότι κάτι έχει γίνει πολύ αυτόματο, πολύ άνετο, πολύ επαναλαμβανόμενο. Αυτό το αίσθημα του μη πραγματικού είναι στην πραγματικότητα ένας έλεγχος της πραγματικότητας.

Είναι λογικό ότι συμβαίνει. Τα γνωστικά μας συστήματα πρέπει να παραμένουν ευέλικτα, επιτρέποντάς μας να κατευθύνουμε την προσοχή μας όπου χρειάζεται και όχι να χανόμαστε σε επαναλαμβανόμενες εργασίες για πολύ καιρό. Μόλις τώρα αρχίζουμε να μαθαίνουμε περισσότερα για το jamais vu.

Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.