Αστρονόμοι κατάφεραν να καταγράψουν την πρώτη στο είδος της εικόνα, από ένα τεράστιο αστέρι που πεθαίνει. Η λήψη τραβήχτηκε 26 ώρες μετά την πρώτη ανίχνευση του σουπερνόβα SN 2024ggi, τον Απρίλιο του 2024, από το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO), που έστρεψε το Very Large Telescope (VLT) προς το αστρονομικό γεγονός.
Μια σουπερνόβα είναι ο βίαιος και εκρηκτικός θάνατος ενός αστέρα, όταν καταναλώνει όλα του τα καύσιμα. Το VLT κατάφερε να καταγράψει τις πρώτες στιγμές, ακριβώς τη στιγμή που η έκρηξη διέσχισε την επιφάνεια του αστεριού. Με αυτή τη φωτογραφία μπορούμε να δούμε για πρώτη φορά το σχήμα μιας σουπερνόβα, στο πρώιμο στάδιό της.
Αυτά είναι σπουδαία νέα για τους ερευνητές, επειδή «η γεωμετρία μιας έκρηξης σουπερνόβα παρέχει θεμελιώδεις πληροφορίες για την αστρική εξέλιξη και τις φυσικές διεργασίες που οδηγούν σε αυτά τα κοσμικά πυροτεχνήματα», εξήγησε σε δήλωση του ESO ο Yi Yang, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Tsinghua και συν-συγγραφέας μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε σήμερα στο Science Advances.
Οι σουπερνόβα μπορεί να είναι εμβληματικά γεγονότα που παρατηρούνται από ανθρώπους της αρχαιότητας, όμως παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ένα μεγάλο μυστήριο. Οι επιστήμονες συνεχίζουν να ερευνούν πως ακριβώς αυτά τα τεράστια άστρα, με μάζες 8+ φορές μεγαλύτερες από αυτή του ήλιου μας, μετατρέπονται σε τεράστιες εκρήξεις σουπερνόβα. Μέχρι στιγμής γνωρίζουμε πως όταν ένα τεράστιο άστρο ξεμένει από καύσιμα, δεν υπάρχει αρκετή ενέργεια για να ακυρώνει την τεράστια βαρύτητα και το άστρο καταρρέει υπό τη βαρύτητα και τα γύρω στρώματα μάζας πέφτουν προς το εσωτερικό τους, πριν εκτιναχθούν βίαια από τον κραδασμό ανάκαμψης, απελευθερώνοντας μια τεράστια ποσότητα ενέργειας διαπερνά την επιφάνεια του άστρου. Είναι αυτό το σημείο που η σουπερνόβα γίνεται φωτεινή και μπορούμε να την παρατηρήσουμε.
«Ο θάνατος των τεράστιων αστεριών προκαλείται από ένα κραδασμό αναπήδησης που προκαλείται από την πτώση του άστρου και διαταράσσει το άστρο. Το πώς ένα τέτοιο κραδασμό εξαπολύεται και διαδίδεται μέσα από το άστρο είναι ένα παζλ δεκαετιών», έγραψαν ο Yang και οι συνάδελφοί του στη μελέτη. Σε απόσταση μόλις 22 εκατομμυρίων ετών φωτός, στον γαλαξία NGC 3621, ο σουπερνόβα SN 2024ggi δεν απέχει πολύ από τα αστρονομικά πρότυπα. Πριν εκραγεί, ήταν ένας κόκκινος υπεργίγαντας με 12 έως 15 φορές τη μάζα του Ήλιου και ακτίνα 500 φορές μεγαλύτερη.
Παγκόσμιο κύκλωμα απάτης με SMS στο στόχαστρο της Google
Η ομάδα κατάφερε να φωτογραφίσει το ξέσπασμα της σουπερνόβα, ακριβώς πριν η έκρηξη αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον υλικό, μέσω μιας τεχνικής που χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά και ονομάζεται φασματοπολαριμετρία. Η τεχνική «παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη γεωμετρία της έκρηξης που δεν μπορούν να παράσχουν άλλοι τύποι παρατήρησης», εξήγησε ο Lifan Wang, συν-συγγραφέας της μελέτης και αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Texas A&M.
Όμως μην περιμένετε μια φωτογραφία σαν την κεντρική του άρθρου, που είναι καλλιτεχνική ερμηνεία για το κιτς συνέβη. Οι σουπερνόβα εμφανίζονται σαν ένα μόνο σημείο, όμως οι επιστήμονες μπορούν να αναδημιουργήσουν τη γεωμετρία της έκρηξης από την πόλωση του φωτός της. Με απλά λόγια, η πόλωση είναι μια ιδιότητα των σωματιδίων φωτός που, σε ορισμένες περιπτώσεις, επιτρέπει στους ερευνητές να συμπεράνουν το σχήμα του αστέρα που εκπέμπει φως ή του σουπερνόβα.
Έτσι, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως η αρχική έκρηξη είχε το σχήμα ελιάς και καθώς το υλικό διαδιδόταν προς τα έξω και χτυπούσε την ύλη γύρω από το άστρο, ισοπεδώθηκε αλλά διατήρησε τον ίδιο άξονα συμμετρίας. «Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν έναν κοινό φυσικό μηχανισμό που οδηγεί την έκρηξη πολλών μεγάλων αστεριών, ο οποίος εκδηλώνει μια σαφώς καθορισμένη αξονική συμμετρία και δρα σε μεγάλες κλίμακες», δήλωσε ο Yang.
Είναι απίστευτο που έχουμε φτάσει σε ένα επίπεδο που μπορούμε όχι μόνο να παρατηρήσουμε μια σουπερνόβα τόσο μακριά, αλλά μπορούμε και να ανακατασκευάσουμε το σχήμα της έκρηξης, απλά μέσω του φωτός!
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Science Advances.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
