Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια “σοβαρή δημόσια υγειονομική κρίση”, καθώς μια έρευνα της εφημερίδας The Guardian ανακάλυψε ότι σχεδόν όλοι οι κάτοικοι της ηπείρου ζουν σε περιοχές με επικίνδυνα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που υπερβαίνουν τα όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Με λίγα λόγια, αναπνέουν καθημερινά τοξικό αέρα.
Η ανάλυση των δεδομένων, που συγκεντρώθηκαν χρησιμοποιώντας προηγμένες μεθόδους, συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών δορυφορικών εικόνων και μετρήσεων από περισσότερους από 1.400 επίγειους σταθμούς, αποκαλύπτει ένα σκοτεινό πλαίσιο ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το 98% των Ευρωπαίων ζουν σε περιοχές με υψηλά επιβλαβή σωματίδια που υπερβαίνουν τις οδηγίες του ΠΟΥ για την υγεία. Σχεδόν δύο τρίτα του πληθυσμού ζουν σε περιοχές όπου η ποιότητα του αέρα είναι δύο και πλέον φορές πάνω από τις οδηγίες του ΠΟΥ.
Η χώρα που πλήττεται περισσότερο στην Ευρώπη είναι η Βόρεια Μακεδονία. Σχεδόν δύο τρίτα του πληθυσμού σε όλη τη χώρα ζουν σε περιοχές με τοξικό αέρα. Συγκεκριμένα, τα PM2.5 είναι τέσσερις και πλέον φορές υψηλότερα από τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ, ενώ τέσσερις περιοχές είχαν σχεδόν έξι φορές αυξημένη ρύπανση αέρα, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσάς της, τα Σκόπια.
Τι είναι τα PM2.5;
Τα PM2.5 είναι σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2.5 μικρόμετρα. Είναι αόρατα στο γυμνό μάτι και αρκετά μικρά ώστε να διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονές. Η έκθεση σε αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια κυριαρχεί στις βλάβες για την υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση και αποτελεί τον κύριο περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου για πρόωρο θάνατο.
Τα PM2.5 προέρχονται από την καύση στερεών και υγρών καυσίμων, μέσω της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, της οικιακής θέρμανσης και της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Μπορούν επίσης να σχηματιστούν στον αέρα από χημικές αντιδράσεις μεταξύ άλλων ρύπων.
Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών δείχνει ότι αυτά τα σωματίδια ευθύνονται για ένα τεράστιο φάσμα προβλημάτων υγείας, από τις πνευμονικές και καρδιακές παθήσεις έως τον διαβήτη και τον καρκίνο, τη λειτουργία του εγκεφάλου έως τις πρόωρες γεννήσεις.
Εκτός του ότι αφήνουν εκατομμύρια ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις υγείας που περιορίζουν τη ζωή τους, οδηγούν επίσης στον πρόωρο θάνατο περισσότερων από 400.000 ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη κάθε χρόνο. Οι ειδικοί λένε ότι περισσότεροι από 200.000 από αυτούς θα μπορούσαν να σωθούν αν ο αέρας στην Ευρώπη πληρούσε τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ αναφέρουν ότι οι μέσες ετήσιες συγκεντρώσεις των PM2.5 δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μg/m3).
Η Ανατολική Ευρώπη είναι σημαντικά σε χειρότερη κατάσταση από τη Δυτική Ευρώπη, εκτός από την Ιταλία που δεν έχει τόσο τοξικό αέρα. Περισσότερο από ένα τρίτο των κατοίκων της ζουν στις γύρω περιοχές στο βορρά της χώρας και αναπνέουν αέρα που είναι τέσσερις φορές πιο πάνω από τον αριθμό του ΠΟΥ για τα πιο επικίνδυνα αιωρούμενα σωματίδια.
Η εφημερίδα The Guardian συνεργάστηκε με ειδικούς στη ρύπανση για να δημιουργήσει ένα διαδραστικό χάρτη που επισημαίνει τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο στην ηπείρου. Οι μετρήσεις αναφέρονται στο PM2.5 (βλέπε την αναφορά πιο πάνω).
Ο Roel Vermeulen, καθηγητής περιβαλλοντικής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης που ηγήθηκε της ερευνητικής ομάδας, περιγράφει αυτήν την κατάσταση ως μια σοβαρή δημόσια υγειονομική κρίση. Τα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι:
- Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι σε επτά χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων της Σερβίας, της Ρουμανίας, της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Πολωνίας, της Σλοβακίας και της Ουγγαρίας, εκτίθενται σε τοξικό αέρα με το διπλάσιο επίπεδο σωματιδίων από τα προτεινόμενα του ΠΟΥ.
- Περισσότερο από το μισό του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας και της Σερβίας ζει με ποιότητα αέρα τέσσερις φορές κατώτερη από τα προτεινόμενα από την ΠΟΥ.
- Στη Γερμανία, τρία τέταρτα του πληθυσμού αναπνέουν αέρα με διπλάσιες και πλέον τιμές από τις προτεινόμενες του ΠΟΥ. Στην Ισπανία αυτό το ποσοστό ανέρχεται στο 49%, ενώ στη Γαλλία στο 37%.
- Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τρία τέταρτα του πληθυσμού εκτίθενται σε επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης ανάμεσα σε ένα και δύο φορές, με σχεδόν ένα τέταρτο να υπερβαίνει αυτό το όριο κατά περισσότερο από δύο φορές.
- Σχεδόν 30 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν σε περιοχές με συγκεντρώσεις μικρών σωματιδίων τουλάχιστον τέσσερις φορές υψηλότερες από τις οδηγίες του ΠΟΥ.
- Η Σουηδία βρίσκεται σε διαφορετική θέση, με καμία περιοχή να υπερβαίνει το διπλάσιο των οδηγιών του ΠΟΥ για τα PM2.5, και μερικές περιοχές στη βόρεια Σκωτία να πέφτουν κάτω από αυτό το επίπεδο.
- Οι κύριες πηγές ρύπανσης PM2.5 είναι η κυκλοφορία, η βιομηχανία, η ενδοοικιακή θέρμανση και η γεωργία, με τις φτωχότερες κοινότητες να υφίστανται συχνά τις περισσότερες επιπτώσεις και να αναπνέουν πιο τοξικό αέρα.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει γίνει κεντρικό ζήτημα στην Ευρώπη, με την ΕΕ να αντιμετωπίζει πίεση για να κάνει περισσότερα για την αντιμετώπιση αυτής της αυξανόμενης δημόσιας υγειονομικής κρίσης.
Την προηγούμενη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε να υιοθετήσει τις οδηγίες του ΠΟΥ για τα PM2.5 έως το 2035. Ο νόμος αυτός, που πρέπει ακόμα να οριστικοποιηθεί σε διαπραγματεύσεις με το συμβούλιο, θα θέσει ένα νομικά δεσμευτικό όριο για τις ετήσιες συγκεντρώσεις PM2.5 στα 5µg/m3, κάτω από τα σημερινά 25µg/m3.
Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι απαιτείται επείγουσα δράση τώρα, για την αντιμετώπιση του τοξικού αέρα. Υπογραμμίζουν μια αυξανόμενη συλλογή από ενδείξεις που δείχνουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει σχεδόν κάθε όργανο του σώματος και συνδέεται με μια τεράστια πλειάδα προβλημάτων υγείας, από νόσους της καρδιάς και των πνευμόνων μέχρι καρκίνο, διαβήτη, κατάθλιψη και ψυχικές διαταραχές, παρεμπόδιση της γνωστικής λειτουργίας και χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση.
Μια πρόσφατη μελέτη ανέφερε ακόμα ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για ένα εκατομμύριο νεκρογονίες ετησίως, ενώ μια άλλη ανέφερε ότι οι νέοι που ζουν σε πόλεις έχουν ήδη δισεκατομμύρια τοξικά σωματίδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις καρδιές τους.
Η δρ. Hanna Boogaard, ειδικός στην ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη του Ινστιτούτου Επιπτώσεων στην Υγεία των ΗΠΑ, είπε ότι η νέα ανάλυση είναι κρίσιμη για να ενημερώσει τον διάλογο σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις επιπτώσεις της στην ήπειρο, που προκαλεί εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο εξαιτίας του τοξικού αέρα.
Σύμφωνα με την ίδια, αυτοί οι θάνατοι είναι αποτρέψιμοι και η εκτίμηση δεν περιλαμβάνει εκατομμύρια περιπτώσεις μη θανατηφόρων νόσων, ετησίων ετών με αναπηρία, νοσηλείες που αποδίδονται σε αυτό ή επιπτώσεις στην υγεία από άλλους ρυπαντές. Η κίνηση για την ενίσχυση του ορίου της ΕΕ παρέχει μια μοναδική ευκαιρία να είμαστε τολμηροί και να ενισχύσουμε τα οφέλη για την υγεία του κοινού στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
Ορισμένες πόλεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων του Λονδίνου και του Μιλάνου, κάνουν βήματα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, από την εισαγωγή υπερχαμηλών ζωνών εκπομπών έως σχέδια μείωσης της κυκλοφορίας και πρωτοβουλίες για πεζοπορία και ποδηλασία. Ωστόσο, οι ειδικοί ζητούν μεγαλύτερη επείγουσα δράση, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξανόμενες αποδείξεις της βλάβης από τον τοξικό αέρα.
Επιπλέον, η έρευνα έχει δείξει ότι εντός της ΕΕ, οι φτωχότερες κοινότητες συχνά ζουν σε περιοχές με τη χειρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση. Η δρ. Barbara Hoffmann, καθηγήτρια περιβαλλοντικής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Düsseldorf, επισημαίνει την περιβαλλοντική αδικία που υπάρχει στην ΕΕ, όπου οι χώρες που επηρεάζονται περισσότερο συχνά έχουν τα χαμηλότερα μέσα εισοδήματα.
Λίγα στοιχεία για την Ελλάδα. Τα επίπεδα PM2.5 που προτείνει ο ΠΟΥ είναι στο 5. Προφανώς, τα αστικά κέντρα είναι σε χειρότερη κατάσταση, αλλά οι περιοχές που βρίσκονται εντός ορίων στη χώρα μας είναι μετρημένες. Περιοχές όπως το Ηράκλειο Κρήτης και η Καστοριά έχουν πιο τοξικό αέρα από οποιαδήποτε περιοχή της Αττικής. Επιπλέον, παρόμοια εικόνα παρατηρείται σε πολλές νησιωτικές περιοχές.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
