Το διαστημικό τηλεσκόπιο SPHEREx της NASA, εκτοξεύτηκε τον Μάρτιο και τώρα ολοκλήρωσε τον πρώτο υπέρυθρο χάρτη ολόκληρου του ουρανού σε 102 διαφορετικά χρώματα, σε υπέρυθρα μήκη κύματος. Η παρατήρηση του ουρανού στο σύνολό του, επιτρέπει στους επιστήμονες να δώσουν απαντήσεις σε μεγάλα ερωτήματα, συμπεριλαμβανομένου του πώς ένα δραματικό γεγονός που συνέβη στο πρώτο δισεκατομμυριοστό του τρισεκατομμυρίου του τρισεκατομμυρίου του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη επηρέασε την τρισδιάστατη κατανομή εκατοντάδων εκατομμυρίων γαλαξιών στο σύμπαν μας.
Με αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες θέλουν να παρατηρήσουν τις αλλαγές που έχουν συμβεί σε γαλαξίες, κατά τη διάρκεια των σχεδόν 14 δισεκατομμυρίων ετών, από την μεγάλη έκρηξη, ενώ θα τους βοηθήσει να βρουν την κατανομή των βασικών συστατικών για τη ζωή, στον δικό μας γαλαξία.
«Είναι απίστευτο πόσες πληροφορίες έχει συλλέξει το SPHEREx σε μόλις έξι μήνες — πληροφορίες που θα είναι ιδιαίτερα πολύτιμες όταν χρησιμοποιηθούν παράλληλα με τα δεδομένα των άλλων αποστολών μας για να κατανοήσουμε καλύτερα το σύμπαν μας», δήλωσε ο Shawn Domagal-Goldman, διευθυντής του Τμήματος Αστροφυσικής στα κεντρικά γραφεία της NASA στην Ουάσιγκτον. «Ουσιαστικά έχουμε 102 νέους χάρτες ολόκληρου του ουρανού, ο καθένας σε διαφορετικό μήκος κύματος και περιέχει μοναδικές πληροφορίες για τα αντικείμενα που βλέπει. Νομίζω ότι κάθε αστρονόμος θα βρει κάτι πολύτιμο εδώ, καθώς οι αποστολές της NASA επιτρέπουν στον κόσμο να απαντήσει σε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με το πώς ξεκίνησε το σύμπαν και πώς άλλαξε για να δημιουργήσει τελικά ένα σπίτι για εμάς σε αυτό».
Το SPHEREx κινείται γύρω από τη Γη 14.5 φορές την ημέρα, τραβώντας λήψεις από τον ουρανού. Λειτουργεί σαν Φασματόμφωτόμετρο για την Ιστορία του Σύμπαντος, από την εποχή Επανιονισμού. Συγκεκριμένα, κάθε μέρα πραγματοποιεί 3.600 λήψεις εικόνων, κατά μήκος μιας κυκλικής λωρίδας του ουρανού. Όσο η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο, μέρα με τη μέρα το οπτικό πεδίου του τηλεσκοπίου μετατοπίζεται μαζί με τον πλανήτη. Χρειάστηκαν έξι μήνες για να παρατηρήσει κάθε κατεύθυνση, συμπληρώνοντας ένα ψηφιδωτό από όλο τον ουρανό σε 360 μοίρες.
Ξεκινώντας από τον Μάιο, η NASA και το Jet Propulsion Lab που έχει αναλάβει την αποστολή, ανακοίνωσαν πριν λίγα λεπτά πως έχουν ολοκληρώσει το μωσαϊκό όλου του ουρανού.
Η αποστολή θα ολοκληρώσει ακόμα τρεις σαρώσεις όλου του ουρανού, κατά τη διάρκεια της βασικής διετούς αποστολής του. Στο τέλος οι χάρτες θα συγχωνευτούν, ώστε να αυξηθεί η ευαισθησία των μετρήσεων. Μαζί με την ανακοίνωση από την NASA, όλα τα δε δεδομένα έγιναν διαθέσιμα σε όλο τον κόσμο!
«Το SPHEREx είναι μια μεσαίου μεγέθους αστροφυσική αποστολή που προσφέρει μεγάλη επιστήμη», δήλωσε ο διευθυντής του JPL, Ντέιβ Γκάλαχερ. «Είναι ένα εκπληκτικό παράδειγμα του πώς μετατρέπουμε τολμηρές ιδέες σε πραγματικότητα και, με αυτόν τον τρόπο, ξεκλειδώνουμε τεράστιες δυνατότητες για ανακαλύψεις».
Στις λήψεις, κάθε ένα από τα 102 χρώματα αντιπροσωπεύει ένα μήκος κύματος υπέρυθρου φωτός. Κάθε ένα από τα μήκη κύματος, παρέχει διαφορετικές πληροφορίες για τους γαλαξίες και τα αστέρια που απεικονίζουν, όπως επίσης για τις περιοχές σχηματισμού πλανητών και νέων αστέρων. Αυτά τα νέφη ακτινοβολούν πολύ έντονα στο υπέρυθρο, αν και στο ορατό φως δεν είναι ορατά. Η διαδικασία διαχωρισμού του φωτός από μια πηγή στα μήκη κύματος που το αποτελούν ονομάζεται φασματοσκοπία.
Και ενώ μια χούφτα προηγούμενων αποστολών έχουν χαρτογραφήσει ολόκληρο τον ουρανό, όπως το Wide-field Infrared Survey Explorer της NASA , καμία δεν το έχει κάνει σε τόσα πολλά χρώματα όσο το SPHEREx. Αντίθετα, το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb της NASA μπορεί να κάνει φασματοσκοπία με σημαντικά περισσότερα μήκη κύματος φωτός από το SPHEREx, αλλά με οπτικό πεδίο χιλιάδες φορές μικρότερο. Ο συνδυασμός χρωμάτων και ένα τόσο ευρύ οπτικό πεδίο είναι ο λόγος για τον οποίο το SPHEREx είναι τόσο ισχυρό.
Μόλις έπεσε κάτι στη Σελήνη και οι αστρονόμοι κατέγραψαν τα πάντα! [Βίντεο]
Στόχος είναι να δημιουργηθούν τρισδιάστατοι χάρτες του ουρανού, ώστε να μπορούμε να βρούμε τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε το Σύμπαν μας στη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να υπολογίσουμε τις αποστάσεις μεταξύ εκατοντάδων εκατομμυρίων γαλαξιών. Όταν θα έχουμε αυτόν τον τρισδιάστατο χάρτη, θα μπορούμε να μετράμε ακόμα και τις πιο ανεπαίσθητες διακυμάνσεις στον τρόπο με τον οποίο οι γαλαξίες ομαδοποιούνται και κατανέμονται σε όλο το σύμπαν.
Αυτές οι μετρήσεις θα προσφέρουν πληροφορίες για ένα γεγονός που έλαβε χώρα στο πρώτο δισεκατομμυριοστό του τρισεκατομμυρίου του τρισεκατομμυρίου του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Σε αυτή τη στιγμή, που ονομάζεται πληθωρισμός, το σύμπαν διαστέλλεται κατά ένα τρισεκατομμύριο-τρισεκατομμύριο φορές. Έκτοτε, τίποτα παρόμοιο δεν έχει συμβεί στο σύμπαν και οι επιστήμονες θέλουν να το κατανοήσουν καλύτερα. Η προσέγγιση της αποστολής SPHEREx είναι ένας τρόπος για να βοηθήσει σε αυτή την προσπάθεια.
Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε, πως ένας τρισδιάστατος χάρτης στο υπέρυθρο, μπορεί να μας αποκαλύψει και τα σημεία που υπάρχει συγκέντρωση νερού στο Σύμπαν, κάτι που τα κάνει πιθανά σημεία για την ύπαρξη σύνθετης ζωής. Όμως και το James Webb, μπορεί να μας δώσει την κατανομή στοιχείων της ύλης στον Γαλαξίας μας.
Για αυτό τα δεδομένα του SPHEREx είναι πολύτιμα για την επιστημονική κοινότητα και τώρα που έχουν γίνει διαθέσιμα, περιμένουμε μια σειρά από δημοσιεύσεις από επιστήμονες, που θα αξιοποιούν αυτά τα δεδομένα για νέες ανακαλύψεις. Μάλιστα, τα δεδομένα του SPHEREx όταν συνδυαστούν με την πιο αναλυτική ματιά του James Webb, μπορούν να φέρουν έναν τεράστιο αριθμό νέων ανακαλύψεων, που δε φανταζόμασταν ποτέ στο παρελθόν.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
