Οι αναμνήσεις είναι σαν κόκκοι άμμου, καθώς ξεγλιστρούν όταν προσπαθούμε να συγκρατήσουμε όσες περισσότερες μπορούμε. Συνήθως μας μένουν οι μεγαλύτερες και οι πιο σημαντικές. Όμως, για ένα τρομερά μικρό ποσοστό ανθρώπων, οι εικόνες και τα συναισθήματα, κολλάνε για πάντα στο μυαλό τους και ακόμα και όταν θέλουν, δε μπορούν να ξεχάσουν. Πρόκειται για άτομα με υπερθυμησία που μπορούν να ταξιδέψουν νοητικά στον χρόνο, κάθε μέρα και κάθε ώρα.
Μια νέα μελέτη έρχεται για να περιγράψει ένα τέτοιο εκπληκτικό άτομο, μια έφηβη που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της, η οποία μπορεί να θυμηθεί όλα τα γεγονότα που έχουν συμβεί στη ζωή της.
Αυτή τη στιγμή, λιγότεροι από 100 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από αυτή την εντυπωσιακή πάθηση, που ονομάζεται υπερθυμησία, ή εξαιρετικά ανώτερη αυτοβιογραφική μνήμη (HSAM).
Πρώτη φορά παρατηρήθηκε το 2006, ενώ η μελέτη για την περίπτωση της έφηβης, είναι η πρώτη φορά που έχουμε ολοκληρωμένη αξιολόγηση του πως αυτά τα άτομα με την εν λόγω πάθηση, ανακτούν προσωπικά γεγονότα από το παρελθόν, ενώ φαντάζονται και προσωπικά γεγονότα που θα συμβούν στο μέλλον.
Η απίστευτη ικανότητα της έφηβης να ταξιδεύει νοητικά στον χρόνο και να νιώθει όσα ένιωσε και όσα πιθανότατα θα συμβούν, είναι μια απίθανη ικανότητα, που όμως έρχεται και με κάποιες όχι και τόσο καλές παρενέργειες.
Η ιστορία της θα βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα πως δουλεύει ο ανθρώπινος εγκέφαλος, το πως κωδικοποιεί, ανακτά ή απορρίπτει αναμνήσεις από τη ζωή μας. Είναι αυτά που δημιουργούν την ταυτότητα του κάθε ξεχωριστού ανθρώπου, που σμιλεύεται από τις εμπειρίες του.
«Σε αυτά τα άτομα, γνωστά ως υπερθυμικά, οι αναμνήσεις καταγράφονται προσεκτικά με βάση την ημερομηνία», εξηγεί η νευροψυχολόγος και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης για την υπερθυμησία, Valentina La Corte, από το Πανεπιστήμιο Paris Cité.
«Κάποιοι θα είναι σε θέση να περιγράψουν λεπτομερώς τι έκαναν στις 6 Ιουλίου 2002 και να βιώσουν ξανά τα συναισθήματα και τις αισθήσεις εκείνης της ημέρας».
Η έφηβη, από τότε που ήταν παιδί μπορούσε να ταξιδέψει νοερά στον χρόνο και να ζήσει ξανά τα γεγονότα, με ζωντανές λεπτομέρειες και πολλές φορές από διάφορες οπτικές γωνίες σαν να είναι πανταχού παρούσα στον χώρο του συμβάντος, ένα κοινό χαρακτηριστικό όσως πάσχουν από υπερθυμησία.
Η ίδια μίλησε πρώτη φορά για την ικανότητά της στους φίλους της, όταν ήταν 8 ετών, όμως κανένας δεν την πίστεψε.
«Συνειδητοποίησε ότι το μυαλό της λειτουργούσε με έναν ασυνήθιστο τρόπο και, φοβούμενη μήπως φανεί περίεργη, το ανέφερε στην οικογένειά της μόλις στην ηλικία των 16 ετών», γράφουν η La Corte και οι συνάδελφοί της.
Στα 17 της αποφάσισε να μοιραστεί την ιστορία της με τον κόσμο. Σε ένα τεστ μνήμης, η La Corte και η ομάδα της ζήτησαν από την έφηβη να θυμηθεί τέσσερα προσωπικά σημαντικά γεγονότα από πέντε περιόδους της ζωής της. Η ανάκλησή της για λεπτομέρειες ήταν στην κορυφή του κανονικού μέσου όρου, σύμφωνα με την σημερινή αποδεκτή διάγνωση της υπερθυμησίας.
Οι αναμνήσεις της νεαρής είναι προφανώς «πλούσιες σε λεπτομέρειες που αφορούν το πλαίσιο και τη φαινομενολογία» και χαρακτηρίζονται από ένα «ισχυρό συναίσθημα επανεμπειρίας».
Μπορεί επίσης να «ταξιδέψει» στο μέλλον. Οι νοερές της προβλέψεις μπορούν να προκαλέσουν μια έντονη αίσθηση ότι γεγονότα που δεν έχει βιώσει προσωπικά έχουν συμβεί στο παρελθόν.
Το πιο συναρπαστικό με την περίπτωση της έφηβης είναι πως τα γεγονότα και οι ακαδημαϊκές γνώσεις που δεν εμπλέκουν συναισθηματικό βάρος, δεν αποθηκεύονται μαζί με τις οπτικές εικόνες στον εγκέφαλό της και απαιτούν προσπάθεια για να απομνημονευτούν. Αυτές τις πληροφορίες η ίδια τις αποκαλεί «μαύρες αναμνήσεις»
Στο μυαλό της έχει δημιουργήσει ένα ορθογώνιο λευκό δωμάτιο, με χαμηλό ταβάνι, στο οποίο αποθηκεύονται όλες οι αναμνήσεις της. Σαν βιβλιοθήκη, αυτό το νοητικό δωμάτιο περιέχει τις στιγμές της ζωής της, αρχειοθετημένες σύμφωνα με ένα περίπλοκο σύστημα καταλόγων. Κάθε παιχνίδι που είχε ποτέ βρίσκεται εκεί σε έκθεση, με μια ετικέτα που υπαγορεύει το όνομά του, από ποιον και πότε προήλθε.
Όταν πηγαίνει με το μυαλό της σε αυτό το δωμάτιο, μπορεί να ζήσει ξανά στιγμές από τη ζωή της, καθώς έχει αποστηθίσει κάθε λεπτομέρεια για αυτές. Απλά πιάνει τον «τόμο» που έχει αποθηκεύσει στην νοητική βιβλιοθήκη της και τον διαβάζει, βιώνοντας ξανά το περιστατικό. Οι αναμνήσεις τις είναι χρονολογικά ταξινομημένες στο μυαλό της.
«Σε γενικές γραμμές», αναφέρει η μελέτη, «η έφηβη μπορούσε να διακρίνει ημέρες του περασμένου μήνα, μήνες των τελευταίων δύο ετών και μόνο χρόνια για παλαιότερες αναμνήσεις».
Οι αρνητικές επιπτώσεις όμως, που έρχονται με την υπερθυμησία, είναι οι αρνητικές εμπειρίες που απλά δε μπορεί να ξεχάσει. Αυτές, τις αποθηκεύει σε ένα σεντούκι μέσα στο λευκό δωμάτιο. Εκεί είναι που έχει αποθηκεύσει τον θάνατο του παππού της.
Δίπλα στο λευκό δωμάτιο, έχει μερικά ακόμα δωμάτια, που την βοηθούν να δραπετεύσει από έντονα συναισθήματα όταν φτάνουν στο απόγειό τους. Για παράδειγμα, έχει ένα κρύο δωμάτιο, όπου πηγαίνει για να ηρεμήσει όταν είναι θυμωμένη. Όταν έχει να λύσει προσωπικά προβλήματα, κλείνεται στο δωμάτιο προβλημάτων, που δεν έχει περισπασμούς.
Ετοιμαστείτε! Σήμερα η ολική έκλειψη Σελήνης, το γνωστό «Ματωμένο Φεγγάρι»
Όταν ο πατέρας της έφυγε για να ακολουθήσει τη στρατιωτική του καριέρα, ένα άλλο δυσάρεστο δωμάτιο εμφανίστηκε στο μυαλό της, κατοικημένο από στρατιώτες. Αυτό το δωμάτιο το επισκέπτεται όταν νιώθει ενοχές.
Η μελέτη περίπτωσης της TL δεν διερευνά τις δυσκολίες της εξαιρετικής μνήμης της, αλλά άλλοι με HSAM έχουν περιγράψει την αδιάκοπη και υπερβολική ροή αναμνήσεων ως «ασταμάτητη, ανεξέλεγκτη και αυτόματη».
Αυτά τα άτομα είναι ιδιαίτερα σπάνια σε όλο τον κόσμο και ακόμα λιγότερα είναι αυτά που έχουν μοιραστεί τις εμπειρίες τους με την επιστημονική κοινότητα, για τη δημιουργία μελέτης, που έχει αξιολογηθεί θετικά από ομότιμους.
«Είναι δύσκολο να γενικεύσουμε τα ευρήματα σχετικά με την υπερθυμησία, καθώς βασίζονται μόνο σε λίγες περιπτώσεις. Επηρεάζει η γήρανση τις αναμνήσεις αυτών των ατόμων; Εξαρτώνται οι νοητικές τους ικανότητες ταξιδιού στο χρόνο από την ηλικία; Μπορούν να μάθουν να ελέγχουν τη συσσώρευση αναμνήσεων;» ρωτάει ο La Corte.
«Έχουμε πολλά ερωτήματα και όλα μένουν να ανακαλυφθούν. Μια συναρπαστική ερευνητική πορεία βρίσκεται μπροστά μας».
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Neurocase.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
