Οι παγετωνικοί σεισμοί είναι ένας ειδικός τύπος σεισμού που δημιουργείται σε πολύ παγωμένες περιοχές. Για πρώτη φορά τους είδαμε στο βόρειο ημισφαίριο πριν από περισσότερα από 20 χρόνια και συμβαίνουν όταν τεράστια κομμάτια πάγου σπάνε και πέφτουν στη θάλασσα. Μέχρι τώρα έχουμε παρατηρήσει το φαινόμενο στην Ανταρκτική, όπου οι πάγοι σπάνε σε μικρότερα κομμάτια, δημιουργώντας μεγάλες δονήσεις.
Σε μια νέα μελέτη που θα δημοσιευθεί στο Geophysical Research Letters, παρουσιάζονται στοιχεία για εκατοντάδες από αυτούς τους σεισμούς στην Ανταρκτική μεταξύ του 2010 και του 2023, κατά βάση στο ωκεάνιο άκρο του παγετώνα Thwaites ή περισσότερο γνωστό με το όνομα Doomsday. Ο εν λόγω παγετώνας αν καταρρεύσει θα ανεβάσει δραματικά την στάθμη της θάλασσας, για αυτό και πήρε το συγκεκριμένο όνομα, αφού θα φέρει το τέλος για μεγάλο μέρος των παράκτιων περιοχών.
Ένας παγετωνικός σεισμός δημιουργείται όταν ψηλά, λεπτά παγόβουνα πέφτουν από την άκρη ενός παγετώνα στον ωκεανό. Όταν αυτά τα παγόβουνα πέφτουν, συγκρούονται βίαια με τον μητρικό τους παγετώνα, με τη σύγκρουση να δημιουργεί πολύ ισχυρές δονήσεις στο έδαφος, παρόμοιες με σεισμικά κύματα, που διαδίδονται σε μεγάλες αποστάσεις από το σημείο της πρόσκρουσης.
Όμως, αυτό που τους κάνει ξεχωριστούς είναι πως δεν παράγουν σεισμικά κύματα υψηλής συχνότητας, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανίχνευση και τον εντοπισμό τυπικών σεισμικών πηγών, όπως οι κανονικοί σεισμοί, τα ηφαίστεια και οι πυρηνικές εκρήξεις.
Αυτή η μικρή διαφορά που έχουν από τους τυπικούς σεισμούς, είναι και ο λόγος που ανακαλύφθηκαν μόλις πρόσφατα, καθώς είναι δύσκολο να τις ξεχωρίσει κάποιος από τους κανονικούς σεισμούς.
Όμως, οι παγετωνικοί σεισμοί ποικίλλουν ανάλογα με τις εποχές. Οι περισσότεροι παγετωνικοί σεισμοί που έχουν καταγραφεί, είναι στα άκρα των παγετώνων στη Γροιλανδία, το μεγαλύτερο παγοκάλυμμα στο βόρειο ημισφαίριο. Μάλιστα, οι παγετωνικοί σεισμοί της Γροιλανδίας έχουν μεγάλο μέγεθος. Οι μεγαλύτεροι από αυτούς εμφάνιζαν ένταση παρόμοια με αυτές που είχαμε από πυρηνικές δοκιμές που έγιναν στη Βόρεια Κορέα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ως εκ τούτου, έχουν εντοπιστεί από ένα υψηλής ποιότητας, συνεχώς λειτουργικό δίκτυο σεισμικής παρακολούθησης παγκοσμίως.
Τα γεγονότα της Γροιλανδίας όμως, ποικίλλουν ανάλογα με τις εποχές και οι παγετωνικοί σεισμοί παρατηρούνται περισσότερο στα τέλη του καλοκαιριού. Τις τελευταίες δεκαετίες μάλιστα, έχει γίνει αρκετά πιο συχνό φαινόμενο, που φυσικά οφείλεται στον πιο γρήγορη υπερθέρμανση του πλανήτη.
Αυτή στιγμή η Ανταρκτική είναι το μεγαλύτερο σώμα πάγου στον πλανήτη μας. Πλέον έχουμε άμεσες ενδείξεις για την ανατροπή παγόβουνων, είναι όμως αρκετά δυσδιάκριτες. Οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις παγετωνικών σεισμών στην Ανταρκτική, γίνεται με χρήση του παγκόσμιου δικτύου σεισμικών ανιχνευτών. Όμως, στην περίπτωση της Ανταρκτικής, έχουν αρκετά μικρότερου μεγέθους σεισμούς, από αυτούς στη Γροιλανδία.
Οι επιστήμονες στη νέα τους μελέτη χρησιμοποίησαν σεισμικούς σταθμούς στην ίδια την Ανταρκτική, ώστε να βρουν σημάδια των παγετωνικών σεισμών. Τελικά ανακάλυψαν πάνω από 360 συμβάντα παγετώνων, τα οποία όμως δεν έχουν ταξιθετηθεί ακόμα σε έναν κατάλογο.
Τα δεδομένα που εντοπίστηκαν ήταν σε δύο συστάδες, κοντά στους παγετώνες Thwaites και Pine Island. Αυτοί οι παγετώνες αποτελούν τις μεγαλύτερες πηγές ανόδου της στάθμης της θάλασσας από την Ανταρκτική.
Σεισμοί στον παγετώνα Doomsday
Ο παγετώνας Doomsday ή Thwaites, εάν καταρρεύσει εντελώς θα αυξήσει την παγκόσμια στάθμη θάλασσας κατά τρία μέτρα, βυθίζοντας κάτω από το νερό ένα μεγάλο μέρος των παράκτιων πόλεων.
Η λίστα των απαγορευμένων ιστοσελίδων στην Ελλάδα! [47η έκδοση]
Τα περίπου δύο τρίτα των γεγονότων που ανιχνεύθηκαν στον Doomsday, δηλαδή τα 245 από τα 2652 περιστατικά, ανήκουν κοντά στο θαλάσσιο άκρο του παγετώνα. Τα περισσότερα από αυτά τα γεγονότα περιλαμβάνουν παγετωνικούς σεισμούς λόγω πτώσης παγόβουνων.
Αυτό που προβληματίζει είναι πως ο ισχυρότερος παράγοντας αυτών των γεγονότων, δεν είναι η ετήσια ταλάντωση των θερμοκρασιών του θερμού αέρα, αλλά η πιο μεγάλη αύξηση των θερμοκρασιών παγκοσμίως.
Αντίθετα, η πιο παραγωγική περίοδος παγετωνικών σεισμών στο Thwaites, μεταξύ 2018 και 2020, συμπίπτει με μια περίοδο επιταχυνόμενης ροής της παγετώδους γλώσσας του παγετώνα προς τη θάλασσα. Η περίοδος επιτάχυνσης της παγετώδους γλώσσας επιβεβαιώθηκε ανεξάρτητα από δορυφορικές παρατηρήσεις. Ακόμα η επίδραση των ωκεανών σε αυτό δεν είναι καλά κατανοητή.
Τα ευρήματά δείχνουν πως η βραχυπρόθεσμη επίδραση των ωκεάνιων καταστάσεων, στη σταθερότητα των θαλάσσιων παγετώνων. Για αυτό πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες, ώστε να αξιολογηθεί η πιθανή συμβολή του παγετώνα στην μελλοντική άνοδο της στάθμης των θαλασσών.
Η δεύτερη μεγαλύτερη συστάδα ανιχνεύσεων σημειώθηκε κοντά στον παγετώνα Pine Island. Ωστόσο, αυτές εντοπίζονταν σταθερά 60-80 χιλιόμετρα από το άκρο του, επομένως δεν είναι πιθανό να προκλήθηκαν από ανατροπή παγόβουνων.
Τα παραπάνω ευρήματα παραμένουν αινιγματικά, για αυτό και είναι απαραίτητο να γίνει περαιτέρω έρευνα.
Η ανίχνευση παγετωνικών σεισμών που σχετίζονται με την αποκόλληση παγόβουνου στον παγετώνα Thwaites θα μπορούσε να βοηθήσει στην απάντηση αρκετών σημαντικών ερευνητικών ερωτημάτων. Αυτά περιλαμβάνουν ένα θεμελιώδες ερώτημα σχετικά με την πιθανή αστάθεια του παγετώνα Thwaites λόγω της αλληλεπίδρασης του ωκεανού, του πάγου και του στερεού εδάφους κοντά στο σημείο που συναντά τη θάλασσα.
Με την καλύτερη κατανόηση θα μπορούμε να βάλουμε τέλος στην αβεβαιότητα σχετικά με την προβλεπόμενη άνοδο της στάθμης, τους επόμενους δύο αιώνες.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
