Η ιονίζουσα ακτινοβολία, είτε προέρχεται από πυρηνικό ατύχημα, είτε από ιατρικές εξετάσεις, είτε από υψηλά επίπεδα περιβαλλοντικής ρύπανσης, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον οργανισμό μας.
Η σοβαρότητα εξαρτάται από τη δόση, τη διάρκεια και το είδος της ακτινοβολίας. Παρότι το σώμα έχει μηχανισμούς επιδιόρθωσης, η υπερβολική έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε άμεσες ή μακροχρόνιες βλάβες.
Πώς η ακτινοβολία επηρεάζει τα κύτταρα
Η ιονίζουσα ακτινοβολία έχει αρκετή ενέργεια ώστε να σπάει χημικούς δεσμούς στα κύτταρα. Το βασικότερο θύμα είναι το DNA, το οποίο μπορεί να υποστεί θραύση ή αλλοίωση. Σε χαμηλές δόσεις, ο οργανισμός συχνά επιδιορθώνει τις βλάβες χωρίς συνέπειες.
Όταν όμως η δόση είναι υψηλή ή επαναλαμβανόμενη, οι μηχανισμοί επισκευής δεν επαρκούν και τα κύτταρα είτε πεθαίνουν είτε επιδιορθώνονται λάθος. Η λανθασμένη επιδιόρθωση μπορεί να οδηγήσει σε μεταλλάξεις που μακροπρόθεσμα αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.
Άμεσες επιπτώσεις της υψηλής έκθεσης
Σε υψηλές δόσεις, όπως αυτές που παρατηρούνται σε πυρηνικά ατυχήματα, η ακτινοβολία προκαλεί οξεία βλάβη. Τα συμπτώματα εμφανίζονται γρήγορα και περιλαμβάνουν ναυτία, ζαλάδες, εμετούς και γενική αδυναμία.
Το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να επηρεαστεί σοβαρά, λόγω καταστροφής των κυττάρων του μυελού των οστών, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων και αιμορραγιών. Σε πολύ υψηλές δόσεις, μπορεί να παρουσιαστεί έντονη βλάβη στο έντερο και στο νευρικό σύστημα, κάτι που μπορεί να αποβεί θανατηφόρο μέσα σε μέρες ή εβδομάδες.
Μακροχρόνιοι κίνδυνοι ακόμα και από μικρές δόσεις
Η μακροχρόνια έκθεση, ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα ακτινοβολίας, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου λόγω συσσωρευτικών βλαβών στο DNA.
Επιπλέον, η ακτινοβολία μπορεί να επηρεάσει το καρδιαγγειακό σύστημα, να προκαλέσει προβλήματα στους φακούς των ματιών (καταρράκτη) ή να επηρεάσει τη γονιμότητα.
Οι ευαίσθητες ομάδες, όπως τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες, κινδυνεύουν περισσότερο, διότι η κυτταρική τους ανάπτυξη είναι ταχύτερη και πιο επιρρεπής στη βλάβη.
Τι καθορίζει πόσο επικίνδυνη είναι η έκθεση
Η ένταση της βλάβης εξαρτάται από τρεις παράγοντες: τη δόση, τη διάρκεια και το είδος της ακτινοβολίας. Μικρές δόσεις για μικρό χρονικό διάστημα είναι συνήθως ακίνδυνες, όπως αυτές που δεχόμαστε καθημερινά από το περιβάλλον ή από απλές ιατρικές εξετάσεις.
Ωστόσο, η συνεχής ή ανεξέλεγκτη έκθεση μπορεί να αυξήσει σημαντικά τους κινδύνους. Η προστασία, τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και η αποφυγή περιττών εκθέσεων είναι κρίσιμα βήματα για την προστασία της υγείας μας.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
