Η ταξόλη είναι ένα από τα πιο αξιόπιστα χημειοθεραπευτικά φάρμακα για την θεραπεία καρκίνων του μαστού, των ωοθηκών, του τραχήλου της μήτρας και του πνεύμονα. Όμως, η παρασκευή αυτού του σωτήριου φαρμάκου είναι πάρα πολύ σύνθετη και οι μέχρι τώρα μέθοδοι παραγωγής είναι ιδιαίτερα δαπανηρές, περίπλοκες και επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον, καθώς βασίζεται σε μια περίπλοκη χημική ημισύνθεση.
Για πάνω από 30 χρόνια, επιστήμονες από όλο τον κόσμο ασχολούνται με το μεγάλο ερώτημα, πως σχηματίζεται στη φύση τη ταξόλη. Πρόκειται για μια χημική ένωση από δέντρο του Ειρηνικού. Η επίλυση αυτού του μυστηρίου θα ανοίξει την πόρτα για τη παραγωγή ταξίλης μέσω της βιοτεχνολογίας, κάτι που θα την κάνει πολύ φθηνότερη και πιο οικολογική.
Και εδώ έρχονται ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, που ανακάλυψαν τα δύο ένζυμα που έλειπαν και πλέον ολοκληρώνουν τα τελικά βήματα της βιοσύνθεσης της ταξόλης! Πρόκειται για δύο από τα απαραίτητα ένζυμα, που καθιστούν την ταξόλη βιολογικά ενεργή και ικανή να καταπολεμήσει τον καρκίνο.
«Η ταξόλη αποτελεί το Άγιο Δισκοπότηρο σε αυτόν τον ερευνητικό τομέα εδώ και δεκαετίες, επειδή είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο μόριο. Αλλά με την ανακάλυψη των δύο τελευταίων ενζύμων, κατανοούμε πλέον πλήρως πώς σχηματίζεται. Αυτό μας επέτρεψε να αναπτύξουμε μια βιοτεχνολογική μέθοδο για την παραγωγή ταξόλης σε κύτταρα ζύμης», λέει ο Σωτήριος Καμπράνης, καθηγητής στο Τμήμα Φυτικών και Περιβαλλοντικών Επιστημών και κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Nature Synthesis.
Η νέα μέθοδος κλωνοποιεί τα γονίδια που είανι υπεύθυνα για την παραγωγή ταξόλης από το δέντρο Τάξος, τα οποία εισάγονται σε κύτταρα ζύμης. Μόλις κατασκευαστούν, αυτά τα κύτταρα ζύμης λειτουργούν ως οργανισμοί ξενιστές ή μικροεργοστάσια, που περιέχουν το πλήρες σύνολο οδηγιών που απαιτούνται για την παραγωγή ταξόλης.
Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, έχει υποβάλει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και ετοιμάζουν μια εταιρεία spin-out που θα παράγει βιοσυνθετική ταξόλη.
«Χρησιμοποιώντας αυτήν τη μέθοδο, μπορούμε να παράγουμε ταξόλη φθηνότερα από τις τρέχουσες συμβατικές μεθόδους. Κοιτάζοντας μπροστά, μόλις βελτιώσουμε περαιτέρω τη διαδικασία, αναμένουμε να είμαστε σε θέση να μειώσουμε το κόστος κατά το ήμισυ», λέει η Επίκουρος Καθηγητής και πρώτη συγγραφέας Φέιγιαν Λιανγκ. Και αυτός είναι και ο βασικός λόγος που ετοιμάζονται να ιδρύσουν την εταιρεία, για να έχουν τον έλεγχο της τιμής οι ίδιοι, αντί για τις μεγάλες φαρμακευτικές που θα την εκμεταλλευτούν για το κέρδος.
Οι πολύ χαμηλότερες τιμές είναι ιδιαίτερα κρίσιμες, καθώς ο καρκίνων των ωοθηκών αυξάνεται παγκοσμίων. Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου αναμένεται να αυξηθεί κατά 55% έως το 2050, με τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων να σημειώνεται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Ο αριθμός των θανάτων από καρκίνο των ωοθηκών προβλέπεται πως θα αυξηθεί κατά 70% μέχρι το 2050.
Για να έχουμε μια εικόνα, με τις τρέχουσες διαδικασίες παραγωγής, η τιμή της ταξόλης ανέρχεται στα 20.000 δολάρια ανά κιλό. Αυτό σημαίνει πως είναι ένα από τα πιο ακριβά φαρμακευτικά συστατικά που υπάρχουν.
«Βλέπουμε αυξανόμενη ζήτηση για ταξόλη σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η υψηλή τιμή αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Ελπίζουμε ότι η εργασία μας θα συμβάλει σε φάρμακα με χαμηλότερη τιμή, ώστε περισσότεροι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση σε θεραπεία για τον καρκίνο», λέει η Φεϊγιάν Λιανγκ.
Έχουν περάσει εκατομμύρια χρόνια από τότε που η ατμόσφαιρα της Γης είχε τόσο πολύ CO2
Η νέα μέθοδος εκτός από πολύ οικονομικότερη, είναι και πιο βιώσιμη από τη χημική σύνθεση. Η παραδοσιακή χημική σύνθεση περιλαμβάνει επιβλαβείς χημικές ουσίες και διαλύτες, που δεν περιλαμβάνονται στην διαδικασία παραγωγής της ομάδας.
Παράλληλα, επιτρέπει την χρήση πιο ακατέργαστων , λιγότερο καθαρισμένων εκχυλισμάτων από βελόνες τάξου ως πρώτη ύλη, πολύ φθηνότερη από τις εξαιρετικά καθαρές εισροές που απαιτούνται στη χημική ημισύνθεση. Επιπλέον, τα υλικά μπορούν να ανακυκλωθούν.
«Θέλουμε να δείξουμε ότι είναι δυνατό να δημιουργήσουμε μια βιοτεχνολογική παραγωγή φαρμάκων που να είναι ταυτόχρονα βιώσιμη και χαμηλού κόστους. Υπάρχουν πολύ λίγα παραδείγματα αυτού σήμερα, αλλά τώρα έχουμε τη βάση για να το κάνουμε πραγματικότητα», λέει ο Σωτήριος Καμπράνης.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Nature Synthesis.
Αυτά είναι εξαιρετικά νέα και βέβαια πάντα χαιρόμαστε να βλέπουμε Έλληνες σε τόσο σημαντικές εξελίξεις στην ιατρική και την επιστήμη. Ελπίζουμε μόνο πως μια μέρα η επιστήμη και η έρευνα στην Ελλάδα θα αποκτήσουν τη θέση που τους ανήκει, ώστε όλα αυτά τα τεράστια μυαλά να μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα μας. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει πάρα πολλά, στα οποία η χώρα μας παραμένει πολύ πίσω, όπως η χρηματοδότηση της έρευνας, το καλύτερο ακαδημαϊκό περιβάλλον και κυρίως τον σεβασμό στους επιστήμονες, που στη χώρα μας δεν έχουν τις αποδοχές που θα έπρεπε να είχαν. Δυστυχώς, στην Ελλάδα θεωρούμε τους ακαδημαϊκούς σαν δασκάλους, που αυτό είναι το λιγότερο που θα έπρεπε να κάνουν. Ο ακαδημαϊκός είναι πρώτα επιστήμονας και πρέπει να παράγει επιστήμη και μετά δάσκαλος. Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε καθηγητές στα Πανεπιστήμια που δε θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί, αφού έχουν ελάχιστο ερευνητικό έργο, ενώ επιστήμονες με πολύ δυνατά βιογραφικά στην έρευνα, φεύγουν στο εξωτερικό και διαπρέπουν, όταν στην χώρα μας κρίνονται άδικα, ανεπαρκείς. Ένας από αυτός ήταν και ο Δημήτριος Νανόπουλος, όπως και εκατοντάδες άλλοι.
Η επένδυση στην επιστήμη είναι πιθανότατα το καλύτερο που μπορεί να κάνει ένα κράτος. Δεν είναι τυχαίο που υπερδυνάμεις σε όλο τον κόσμο, είναι χώρες που έχουν επενδύσει πάρα πολύ στην επιστήμη.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
