Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ίσως περιλαμβάνον ακόμα περισσότερα προβλήματα από ότι περιμέναμε. Νέα μελέτη δείχνει πως μπορεί να ξυπνήσει εκατοντάδες ηφαίστεια παγκοσμίως, κάτι που με τη σειρά του θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα μοντέλα που προβλέπουν τις αλλαγές στο μάγμα κάτω από τους παγετώνες της Παταγονίας, η υποχώρηση των πάγων έχει τη δυναμική να ξυπνήσει τα υποπαγετώδη ηφαίστεια από τον αιώνιο λήθαργό τους.
Ο πλανήτης δε διατρέχει άμεσο κίνδυνο εκατοντάδων ηφαιστείων να εκρήγνυνται, όμως τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν πως η σημερινή τήξη των παγετώνων θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο μαζικών εκρήξεων στο μέλλον.
Αυτό δε πρόκειται να συμβεί άμεσα, αλλά σε διάστημα εκατοντάδων ετών, όμως είναι καλό να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι και να κάνουμε ότι μπορούμε για να το αποτρέψουμε. Ειδικότερα, μέρη όπως η Ανταρκτική, όπου διαθέτει περισσότερα από 100 κρυμμένα ηφαίστεια, είναι τα πρώτα στη λίστα με αυτά που κινδυνεύουν να εκραγούν πρώτα.
Η μελέτη βασίζεται στη βαθιά ιστορία του παγοκαλύμματος της Παταγονίας , το οποίο κάποτε κάλυπτε το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής. Πριν από περισσότερα από 18.000 χρόνια, όταν το παγοκάλυμμα ήταν στο βαρύτερο σημείο του, το μάγμα συγκεντρώθηκε και κρυσταλλώθηκε περίπου 10 έως 15 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια.
Στη συνέχεια, καθώς το κλίμα θερμαινόταν, οι παγετώνες άρχισαν να λιώνουν και η πίεση μειώθηκε. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο φλοιός της Γης ανέβηκε προς τα επάνω, χωρίς το βάρος των πάγων και τα αέρια στο υπόγειο μάγμα, αφέθηκαν ελεύθερα να διασταλούν. Αυτός είναι και ο βασικός παράγοντας μιας ηφαιστειακής έκρηξης.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα από έξι ηφαίστεια στη Χιλή για να μάθουν περισσότερα για το εκρηκτικό τους παρελθόν. Ένα από αυτά, το ηφαίστειο Μότσο-Τσοσουένκο, είναι πλέον αδρανές, αλλά σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, η εκρηκτική του δραστηριότητα στο παρελθόν επηρεάστηκε από την προώθηση και την υποχώρηση του πάγου της Παταγονίας.
Χρειάστηκαν περίπου 3.000 με 5.000 χρόνια από το λιώσιμο των πάγων στην περιοχή, ώστε να δούμε τεράστιες εκρήξεις, οπότε μάλλον θα έχουμε αρκετό χρόνο να προετοιμαστούμε για αυτό το ενδεχόμενο. Ωστόσο, με την Γη της Παταγονίας όμως να χάνει ταχύτατα πάγο, τμήματα της Γης ανεβαίνουν με απροσδόκητα γρήγορους ρυθμούς και αυτό έχει κάνει τους επιστήμονες να ανησυχούν.
«Οι παγετώνες τείνουν να καταστέλλουν τον όγκο των εκρήξεων από τα ηφαίστεια που βρίσκονται από κάτω τους», εξηγεί ο ηφαιστειολόγος Πάμπλο Moreno-Yaeger από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν-Μάντισον, ο οποίος παρουσίασε την έρευνα στο Συνέδριο Γκόλντσμιντ.
«Αλλά καθώς οι παγετώνες υποχωρούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι αυτά τα ηφαίστεια συνεχίζουν να εκρήγνυνται πιο συχνά και πιο εκρηκτικά».
Κάτι αντίστοιχο έχουν παρατηρήσει και ηφαιστειολόγοι που μελετούν τους παγετώνες στην Ισλανδία. Μια από τις πρώτες μελέτες που έγιναν στην περιοχή, δείχνουν τις ίδιες ακριβώς δυνάμεις που παρατηρήθηκαν στην Παταγονία.
«Η μελέτη μας υποδηλώνει ότι αυτό το φαινόμενο δεν περιορίζεται στην Ισλανδία, όπου έχει παρατηρηθεί αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά θα μπορούσε να συμβεί και στην Ανταρκτική», λέει ο Moreno-Yaeger.
«Άλλες ηπειρωτικές περιοχές, όπως μέρη της Βόρειας Αμερικής, της Νέας Ζηλανδίας και της Ρωσίας, απαιτούν επίσης πλέον στενότερη επιστημονική προσοχή».
Αντίστοιχες μελέτες έγιναν και στην Ανταρκτική, με τους επιστήμονες να έχουν τρέξει προσομοιώσεις, οι οποίες δείχνουν πως αν λιώσει το μεγαλύτερο σώμα των πάγων, αυτό θα αυξήσει τις μελλοντικές εκρήξεις.
[Αποκλειστικό] Μάθαμε τα πάντα για το Samsung Galaxy S25 FE
«Με την πάροδο του χρόνου, η σωρευτική επίδραση πολλαπλών εκρήξεων μπορεί να συμβάλει στη μακροπρόθεσμη υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της συσσώρευσης αερίων του θερμοκηπίου», εξηγεί ο Moreno-Yaeger.
«Αυτό δημιουργεί έναν βρόχο θετικής ανάδρασης, όπου το λιώσιμο των παγετώνων πυροδοτεί εκρήξεις και οι εκρήξεις με τη σειρά τους θα μπορούσαν να συμβάλουν σε περαιτέρω θέρμανση και τήξη».
Αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο να έχει λιώσει το μεγαλύτερο μέρος τον πάγων, τότε θα έχουμε ένα ανατροφοδοτούμενο φαινόμενο, που οι εκρήξεις ηφαιστείων θα προκαλούν άνοδο θερμοκρασιών στη Γη, που με τη σειρά τους θα λιώνουν όλο και περισσότερους πάγους, προκαλώντας ακόμα περισσότερες ηφαιστειακές εκρήξεις. Αν δεν κρατήσουμε τους πάγους τώρα που έχουμε τη δυνατότητα, μελλοντικά πιθανότατα δε θα υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε το ντόμινο εκρήξεων.
Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο Goldschmidt του 2025 στην Πράγα.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
