Οι τεκτονικές πλάκες είναι μεγάλα κομμάτια του εξωτερικού στρώματος της Γης, που ονομάζεται λιθόσφαιρα. Αυτές οι πλάκες «επιπλέουν» πάνω σε ένα πιο μαλακό, ζεστό στρώμα στη Γη, που λέγεται ασθενόσφαιρα.
Μπορεί να μην το καταλαβαίνουμε στην καθημερινότητα, αλλά κινούνται συνεχώς έστω και ελάχιστα. Αυτές οι κινήσεις είναι υπεύθυνες για σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις, ακόμα και τη δημιουργία οροσειρών.
Πότε σχηματίστηκαν οι πλάκες;
Το πώς ακριβώς σχηματίστηκαν οι τεκτονικές πλάκες παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα της γεωλογίας.
Υπάρχουν δύο κυρίαρχες θεωρίες:
- Η θεωρία της σταδιακής ψύξης: Αυτή υποστηρίζει ότι οι πλάκες άρχισαν να σχηματίζονται όταν η Γη, που κάποτε ήταν καλυμμένη από λιωμένα πετρώματα, άρχισε να ψύχεται. Ο εξωτερικός φλοιός στερεοποιήθηκε και σταδιακά έσπασε σε μεγάλα κομμάτια — τις πρώτες πλάκες.
- Η θεωρία της θερμικής πίεσης: Σύμφωνα με αυτή, αρχικά ο φλοιός της Γης ήταν ενιαίος. Όμως, η θερμότητα από το εσωτερικό της άρχισε να εγκλωβίζεται κάτω από την επιφάνεια, προκαλώντας ρωγμές και τελικά τη διάσπαση του φλοιού σε κομμάτια.
Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε μία ενιαία εξήγηση, αλλά οι δύο αυτές θεωρίες είναι οι πιο ευρέως αποδεκτές.
Γιατί αυτό μας ενδιαφέρει σήμερα;
Η κατανόηση του σχηματισμού των πλακών δεν είναι απλώς επιστημονική περιέργεια – έχει πρακτική σημασία. Με το να ξέρουμε πώς και πότε δημιουργήθηκαν, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τους μηχανισμούς που προκαλούν φυσικές καταστροφές, όπως σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις. Αυτό βοηθάει τους γεωλόγους να εκτιμήσουν κινδύνους και να προστατέψουν ανθρώπινες ζωές.
Είναι επίσης σημαντικό για να καταλάβουμε πώς διαμορφώθηκε η επιφάνεια του πλανήτη μας. Οι ήπειροι, τα βουνά και οι ωκεανοί που βλέπουμε σήμερα δεν ήταν πάντα έτσι. Η κίνηση των πλακών, που συνεχίζεται ως σήμερα, αλλάζει συνεχώς το «πρόσωπο» της Γης.
Η Γη αλλάζει – αργά αλλά σταθερά
Αν και η κίνηση των πλακών είναι αργή (περίπου όσο μεγαλώνουν τα νύχια μας!), τα αποτελέσματα είναι τεράστια. Για παράδειγμα, η Αφρική φαίνεται πως σιγά σιγά «σχίζεται» στα δύο, σε διάστημα εκατομμυρίων ετών, κάτι που θα αλλάξει τον χάρτη της Γης στο μακρινό μέλλον.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
