Οι επιστήμονες έχουν από καιρό προβληματιστεί από το φαινόμενο των “πυρκαγιών-ζόμπι” στους τυρφώνες της Αλάσκας, του Καναδά και της Σιβηρίας. Αυτές οι πυρκαγιές εξαφανίζονται από την επιφάνεια της γης κατά τη διάρκεια του χειμώνα, σιγοκαίνε υπόγεια για μήνες, και αναζωπυρώνονται την επόμενη άνοιξη. Ενώ οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι πυρκαγιές αυτές είναι απομεινάρια επιφανειακών πυρκαγιών, έρευνα υποδεικνύει μια εναλλακτική αιτία, την αυτανάφλεξη λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Αναφορές για πυρκαγιές ζόμπι χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1940, όταν ήταν σπάνια γεγονότα. Ωστόσο, η συχνότητα και η έντασή τους έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που συμπίπτει με την επιταχυνόμενη αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή της Αρκτικής. Περισσότερες από 100 πυρκαγιές ζόμπι ήταν ενεργές στη Βρετανική Κολομβία στις αρχές του 2024, γεγονός που υπογραμμίζει την αυξανόμενη ανησυχία γύρω από αυτό το φαινόμενο.
Η απελευθέρωση γιγατόνων άνθρακα στην ατμόσφαιρα από αυτές τις πυρκαγιές αποτελεί σημαντική απειλή για το περιβάλλον μας. Νέα έρευνα επικεντρώθηκε στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας μπορεί να προκαλέσει αυτές τις υπόγειες πυρκαγιές ζόμπι χωρίς καμία εξωτερική πηγή ανάφλεξης. Επιστήμονες ανέπτυξαν ένα μαθηματικό μοντέλο που έδειξε πώς τα μικρόβια που διασπούν το έδαφος μπορούν να παράγουν αρκετή θερμότητα ώστε τα εδάφη τύρφης να σιγοκαίνε σε υψηλές θερμοκρασίες για παρατεταμένες περιόδους.
Τα ευρήματά αποκάλυψαν μια νέα κατάσταση των εδαφών τύρφης – την καυτή μετασταθής κατάσταση – η οποία μπορεί να διαρκέσει έως και δέκα χρόνια προτού σβήσει. Αυτή η μετάβαση ενεργοποιείται από συγκεκριμένα κλιματικά πρότυπα και απαιτεί ταχύτερη αύξηση της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας πάνω από έναν κρίσιμο ρυθμό. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό των επιπτώσεων των πυρκαγιών-ζόμπι στο περιβάλλον μας.
Στο πεδίο της κλιματικής επιστήμης, το φαινόμενο αυτό που είναι γνωστό ως “πυρκαγιές ζόμπι” έχει τραβήξει την προσοχή τόσο των ερευνητών όσο και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Παρά την έλλειψη συγκεκριμένων αποδείξεων στον πραγματικό κόσμο και την απουσία εργαστηριακών επιδείξεων, είναι σαφές ότι το φαινόμενο αυτό δεν είναι καθαρά θεωρητικό. Τα μοντέλα δείχνουν ότι οι πυρκαγιές ζόμπι είναι μια πραγματική πιθανότητα, με τις πυρκαγιές κομπόστ να χρησιμεύουν ως απτό παράδειγμα αυτανάφλεξης.
Το πείραμα Φωτιά-στο-Διάστημα της NASA τελειώνει… φλεγόμενο
Καθώς οι επιστήμονες εμβαθύνουν στους παράγοντες που συμβάλλουν στις πυρκαγιές ζόμπι, γίνεται φανερό ότι η ατμοσφαιρική θερμοκρασία δεν είναι από μόνη της ο μοναδικός καταλύτης για αυτές τις μακρόχρονες υπόγειες πυρκαγιές τύρφης. Είναι ο ρυθμός της ατμοσφαιρικής θέρμανσης που παίζει καθοριστικό ρόλο στην πυροδότηση τέτοιων γεγονότων. Αυτή η αλλαγή προοπτικής αναδεικνύει τη σημασία της εξέτασης της κλιματικής μεταβλητότητας αντί της εστίασης αποκλειστικά στην άνοδο της θερμοκρασίας.
Με την κλιματική αλλαγή να οδηγεί σε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, οι συνθήκες που ευνοούν τις πυρκαγιές ζόμπι γίνονται όλο και πιο συχνές. Η απελευθέρωση γιγατόνων άνθρακα από τα αρχαία εδάφη τύρφης στην ατμόσφαιρα επιδεινώνει αυτόν τον κύκλο, δημιουργώντας έναν βρόχο ανατροφοδότησης που εντείνει τις κλιματικές αλλαγές και τροφοδοτεί συχνότερα φαινόμενα πυρκαγιών-ζόμπι.
Είναι επιτακτική ανάγκη να αναγνωρίσουμε ως ανθρωπότητα αυτά τα σημεία καμπής που προκαλούνται από το ρυθμό των φυσικών συστημάτων και να λάβουμε προληπτικά μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεών τους. Με την αντιμετώπιση της κλιματικής μεταβλητότητας και την εφαρμογή στρατηγικών για τον περιορισμό των ταχέων αλλαγών στις εξωτερικές συνθήκες, μπορούμε να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της αποτροπής περαιτέρω περιστατικών πυρκαγιών-ζόμπι και της διαφύλαξης του περιβάλλοντός για τις μελλοντικές γενιές.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
