Τον τελευταίο καιρό οι θεωρίες συνομωσίας είναι στο απόγειό του, καθώς έχουν ανθρώπους που πιστεύουν κυριολεκτικά τα πάντα όσο γνωστά και αν είναι στην ανθρωπότητα εδώ και δεκαετίες. Από την θεωρία της επίπεδης Γης, το ότι δεν πατήσαμε πότε στο φεγγάρι και μέχρι την ύπαρξη φυλών κάτω από την επιφάνεια της Γης, μπορούμε να βρούμε τα πάντα στο διαδίκτυο και μάλιστα με μεγάλο κοινό να τα υποστηρίζει. Αυτό οδήγησε ερευνητές στο να αναλύσουν τα αίτια πίσω από αυτή την έξαρση των θεωριών συνομωσίας.
Σύμφωνα με την νέα μελέτη, οι θεωρίες συνομωσίας τροφοδοτούνται από την επιθυμία για χάος, ώστε να ανατραπεί ένα καθιερωμένο πολιτικό σύστημα. Ενώ όλοι μας σκεφτόμαστε τις θεωρίες συνομωσίας, μέχρι ένα βαθμό, η αύξηση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο και διάφορα συμφέροντα που κερδίζουν από αυτές τις θεωρίες, έχουν δημιουργήσει ένα ισχυρό κίνητρο για την μελέτη που έγινε, ώστε να ερευνηθούν τα ψυχολογικά συστατικά πίσω από την συνομωσιολογική σκέψη.
Επεκτείνοντας τις προηγούμενες μελέτες, η Christina Farhart του πανεπιστημίου πολιτικών επιστημών του Carleton, εξέτασε 3.336 διαφορετικά άτομα στις ΗΠΑ, κατανεμημένα ομοιόμορφα σε κάθε πτυχή του πολιτικού φάσματος. Οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν αν μοιράζονται θεωρίες συνομωσίας επειδή τις πίστευαν ή λόγω της ανάγκης τους για δημιουργία χάους.
Στις προηγούμενες έρευνες, η Farhart και η ομάδα της, κατέληξαν πως η πίστη στην συνωμοσία είναι ο ισχυρότερος παράγοντας που καθορίζει εάν ένα άτομο είναι πρόθυμο να διαδώσει μια θεωρία συνομωσίας στα κοινωνικά δίκτυα. Συχνά αυτές οι πεποιθήσεις προέρχονται από ανεκπλήρωτες ανησυχίες με τις οποίες παλεύουν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή.
Τα νέα δεδομένα όμως έρχονται να αλλάξουν το σκηνικό, αφού όσοι παραθέτουν θεωρίες συνομωσίας στο διαδίκτυο, το κάνουν περισσότερο για να υποστηρίξουν την πολιτική ή πολιτιστική ομάδα με την οποία ταυτίζονται περισσότερο. Η ανάγκη για χάρος ήταν ένας ισχυρός δείχνεις για το αν οι εθελοντές πίστευαν τις θεωρίες ή το έκαναν από αντίδραση προς την πολιτική κατάσταση. Αυτό δείχνει μια βαθύτερη πολυπλοκότητα από το να “υποστηρίζει την δική σου ομάδα”
Google Maps: Δείτε την εξαιρετική νέα εμφάνιση των κτιρίων κατά την πλοήγηση (screenshots)
“Ενώ κάποιοι μοιράζονται θεωρίες για να βλάψουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, άλλοι το κάνουν για να αμφισβητήσουν ολόκληρο το πολιτικό σύστημα”, δήλωσε ο ερευνητής Eric W. Dolan στην Psypost.
Αν και η έρευνα βασίστηκε καθαρά στις απαντήσεις των ερωτηθέντων, η ομάδα δεν μπορεί να αποδόσεις τα κίνητρα, απευθείας στην πράξη του διαμοιρασμού των θεωριών συνομωσίας. Όμως αντιπροσωπεύουν πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένου και πόσοι πολιτικοποιημένοι ήταν οι ερωτηθέντες, τα επίπεδα εμπιστοσύνης τους, την ηλικίας τους, το φύλο τους, την εθνικότητά τους και το εισόδημά τους.
Όσοι επιδιώκουν το χάρος, ήταν πιο πιθανό να πουν πως συμφωνούν με δηλώσεις όπως:
«Δεν μπορούμε να διορθώσουμε τα προβλήματα στους κοινωνικούς μας θεσμούς, πρέπει να τα γκρεμίσουμε και να ξεκινήσουμε από την αρχή».
Όσοι πίστευαν τις θεωρίες συνομωσίας ήταν και πιο πιθανό να τις μοιραστούς στα κοινωνικά δίκτυα, αν συμμερίζονται την παραπάνω πρόταση και παρουσιάζουν ανάγκη για δημιουργία χάους.
Αλλά αυτό το κίνητρο δεν απαιτεί καν από τους ανθρώπους να πιστεύουν αυτό που μοιράζονται. Αντίθετα, οι όσοι έχουν ανάγκη για δημιουργία χάους φαίνεται να αισθάνονται δικαιολογημένοι όταν προσθέτουν στον κατακλυσμό της διαδικτυακής παραπληροφόρησης, είτε ως επίθεση εναντίον ενός κατεστημένου που δεν τους εξυπηρετεί, είτε απλώς για να μετριάσουν την πλήξη, όπως φαίνεται από την ισχυρή συμφωνία στη δήλωση:
«Χρειάζομαι το χάος γύρω μου – είναι πολύ βαρετό αν δεν συμβαίνει τίποτα».
Αυτό ευθυγραμμίζεται με προηγούμενες έρευνες που έδειξαν πως κάποιος που αισθάνεται ανασφαλείς κοινωνικά ή οικονομικά, είναι πιθανότερο να πιστέψει σε θεωρίες συνομωσίας. Αυτό εξηγεί και τον λόγο που έχουμε ραγδαία αύξηση σε θεωρίες συνομωσίας, σε καιρό κρίσης, καθώς περισσότερος κόσμος περνάει οικονομικές δυσκολίες.
Άλλες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει πως το να ξεγελάσεις κάποιον να πιστέψει ότι και αν του πεις, προσφέρει μια παροδική αίσθηση ελέγχου που λείπει από τις ζωές των συνωμοσιολογιών.
Δεδομένου λοιπόν της ιδιαίτερα στρεσογόνα κατάστασης που αντιμετωπίζουμε όλοι στην καθημερινότητά μας, τα νέα αποτελέσματα δεν φέρουν έκπληξη. Το αυξανόμενο κόστος ζωής, η μείωση της υγείας μας και το χειρότερο εκπαιδευτικό σύστημα, σπρώχνουν το κόσμο στο να αποζητά το χάος.
«Τα ευρήματά μας… [παρέχουν] ισχυρά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι άτομα είναι πρόθυμα να μοιραστούν θεωρίες συνωμοσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όχι μόνο για να ενισχύσουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις, αλλά και για να κινητοποιήσουν άλλους ενάντια σε ολόκληρο το πολιτικό σύστημα», καταλήγουν στην εργασία τους η Farhart και οι συνεργάτες τους.
Αυτή η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Research and Politics.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
