Το τηλεσκόπιο James Webb συνεχίζει να αλλάζει όσα πιστεύουμε για το Σύμπαν, αυτή τη φορά εντοπίζοντας μία μαύρη τρύπα στα πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια της κοσμικής ιστορίας.
Το αντικείμενο, που οι επιστήμονες ονόμασαν BiRD (Big Red Dot), βρίσκεται σε έναν από τους μικρότερους και πιο νεαρούς γαλαξίες που έχουν παρατηρηθεί.
Η ανακάλυψη θεωρείται εξαιρετικά σημαντική, γιατί έρχεται σε σύγκρουση με όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα για τον τρόπο που εξελίσσονται οι γαλαξίες και οι μαύρες τρύπες.
Ένας «γίγαντας» σε λάθος μέρος
Το BiRD ξεχωρίζει όχι μόνο επειδή εντοπίστηκε σε τεράστια απόσταση, αλλά κυρίως επειδή η μάζα του εκτιμάται περίπου στα 100 εκατομμύρια ηλιακές μάζες, ένα νούμερο που θεωρείται τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής. Παράδοξο είναι το γεγονός ότι «ζει» σε έναν γαλαξία πολύ μικρότερο από αυτούς που συνήθως φιλοξενούν τέτοια υπερμεγέθη μαύρα τρύπα.
Μέχρι σήμερα, τα μοντέλα κοσμικής εξέλιξης υπέθεταν ότι οι γαλαξίες και οι μαύρες τρύπες μεγαλώνουν μαζί: πρώτα σχηματίζεται ένας αρκετά μεγάλος γαλαξίας και στη συνέχεια το κεντρικό του μαύρο τρύπα αυξάνει σε μάζα. Το BiRD, όμως, φαίνεται να «ανατρέπει» αυτή την άποψη, καθώς το μαύρο τρύπα είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το γαλαξιακό του περιβάλλον.
Πώς το εντόπισε το James Webb
Η παρατήρηση έγινε χάρη στο ισχυρό φασματογραφικό σύστημα NIRSpec, το οποίο ανίχνευσε έντονα ιονισμένο αέριο που κινείται με τρομακτικές ταχύτητες γύρω από το κέντρο του μικρού γαλαξία. Αυτή η χαρακτηριστική ένδειξη μαρτυρά πως πρόκειται για έναν ενεργό πυρήνα, όπου το μαύρο τρύπα καταναλώνει ύλη με γρήγορους ρυθμούς.
Το BiRD ανήκει σε μια σπάνια κατηγορία αστρονομικών αντικειμένων που οι ειδικοί αποκαλούν Little Red Dots — υπερμακρινά, κοκκινωπά, μικρά φωτεινά «σημεία» που συχνά κρύβουν πρωτόγονους γαλαξίες ή ενεργούς πυρήνες.
Τι σημαίνει αυτή η ανακάλυψη
Η ύπαρξη ενός τόσο γρήγορα αναπτυγμένου μαύρου τρύπα σε τόσο πρώιμο στάδιο του Σύμπαντος μπορεί να αλλάξει ριζικά τις θεωρίες για τον σχηματισμό γαλαξιών.
Μερικοί επιστήμονες ήδη συζητούν την πιθανότητα ότι οι μαύρες τρύπες ίσως να σχηματίζονται πρώτες και οι γαλαξίες να «χτίζονται» γύρω τους — και όχι το αντίστροφο.
Η ομάδα σκοπεύει να μελετήσει περισσότερα παρόμοια αντικείμενα, ώστε να κατανοήσει αν το BiRD είναι εξαίρεση ή μέρος ενός ευρύτερου μοτίβου που δεν είχαμε ακόμη αντιληφθεί.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics τον Οκτώβριο 2025
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
