Μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα σε απόσταση 300 εκατομμυρίων ετών φωτός, έχει μπερδέψει τους αστροφυσικούς. Πρόκειται για την Ansky, μια μαύρη τρύπα που υπάρχει στο κέντρο ενός γαλαξία με την ονομασία SDSS1335+0728, με τους επιστήμονες να την παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο. Η μαύρη τρύπα ξύπνησε από τον λήθαργο και άρχισε να φλέγεται από δραστηριότητα, εκτοξεύοντας ριπές φωτός.
Αυτό από μόνο του είναι συνεπές με το πώς ξέρουμε να συμπεριφέρονται οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες . Αλλά η συμπεριφορά αυτής της συγκεκριμένης μαύρης τρύπας – με το παρατσούκλι Ansky – είναι τόσο περίεργη και άγρια που είναι δύσκολο να εξηγηθεί.
«Οι εκρήξεις των ακτίνων Χ από την Ansky είναι 10 φορές μεγαλύτερες και 10 φορές πιο φωτεινές από ό,τι βλέπουμε από μια τυπική οιονεί περιοδική έκρηξη», λέει ο αστροφυσικός Joheen Chakraborty του MIT.
“Κάθε μία από αυτές τις εκρήξεις απελευθερώνει εκατό φορές περισσότερη ενέργεια από ό,τι έχουμε δει αλλού. Οι εκρήξεις του Ansky δείχνουν επίσης τον μεγαλύτερο ρυθμό που έχει παρατηρηθεί ποτέ, περίπου 4,5 ημερών. Αυτό ωθεί τα μοντέλα μας στα όριά τους και αμφισβητεί τις υπάρχουσες ιδέες μας για το πώς δημιουργούνται αυτές οι λάμψεις ακτίνων Χ.”
Η αντίληψη του κοινού είναι πως η μαύρες τρύπες είναι κάτι σαν ηλεκτρικές σκούπες, που ρουφάνε τα πάντα γύρω τους, ενώ ούτε το φως μπορεί να διαφύγει από αυτές. Όμως, αυτό είναι μόνο ένα μέρος της πλούσιας και πολύπλοκης ύπαρξής τους.
Οι μαύρες τρύπες μπορούν να περάσουν από διάφορες περιόδους. Έχουμε περιόδους μαινόμενης δραστηριότητας και περιόδους σχετική ησυχίας, κατά τις οποίες απλά χωρίς να ρουφάνε κοσμικά υλικά. Η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο του δικούς μας γαλαξία για παράδειγμα, είναι σε μια σχετικά ήρεμη φάση.
Πιστεύεται πως οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, παρουσιάζουν σε περιόδους τεράστια δραστηριότητα, κατά την οποία καταβροχθίζουν ότι πλησιάσει αρκετά κοντά τους. Αυτή η διαδικασία θεωρείται κρίσιμη για την εξέλιξη των μαύρων τρυπών, αλλά και τον γαλαξιών που τις περιβάλλουν.
Αρχικά οι μαύρες τρύπες πρέπει να έχουν μεγαλώσει με κάποιον τρόπο και αυτός είναι να καταναλώνουν την ύλη που υπάρχει κοντά τους. Οι ενεργές υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες σε όλο το Σύμπαν, δείχνουν πως η ενεργός συσσώρευση είναι μέρος της διαδικασίας ανάπτυξης. Παράλληλα, οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο τους, κάτι που παίζει σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό των αστέρων και στη χημική εξέλιξη, δηλαδή τη δημιουργία χημικών ενώσεων που οδηγούν στα υλικά που απαρτίζουν τους αστέρες και τους πλανήτες.
Γνωρίζουμε πως μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα μπορεί να είναι ενεργή ή ήρεμη, ενώ μπορεί να αλλάξει από τη μία κατάσταση στην άλλη, δημιουργώντας μια σειρά από κάπως περιοδικές εκρήξεις. Το 2019, ο Ansky έγινε η πρώτη υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που παρατηρήθηκε η μετάβαση σε ενεργή κατάσταση σε πραγματικό χρόνο.
«Είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε ένα τέτοιο γεγονός σε μια μαύρη τρύπα που φαίνεται να ξυπνά», λέει η αστρονόμος Lorena Hernández-García του Millennium Institute of Astrophysics (MAS) και του Πανεπιστημίου Valparaíso στη Χιλή, που ηγήθηκε της έρευνας.
«Το πρώτο επεισόδιο σχεδόν περιοδικής έκρηξης ανακαλύφθηκε το 2019 και από τότε έχουμε εντοπίσει μόνο μια χούφτα περισσότερα. Δεν καταλαβαίνουμε ακόμη τι τα προκαλεί. Η μελέτη του Ansky θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τις μαύρες τρύπες και τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται».
Η ίδια η μαύρη τρύπα δεν εκπέμπει ανιχνεύσιμο φως. Όμως η δραστηριότητά τους είναι αυτή που παράγει φως, με το ακραίο βαρυτικό περιβάλλον να τραβάει την ύλη. Σε αυτή την πίεσης και αυτές τις ταχύτητες, η τριβή που δέχεται η ύλη την κάνει να αναπτύσσει τεράστιες θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να φλέγεται ή να πυρακτώνεται, παράγοντας φως, λίγο πριν περάσει τον ορίζοντα γεγονότων, από όπου ούτε το φως δε μπορεί να ξεφύγει.
Οι επιστήμονες πιστεύουν πως οι σχεδόν παροδικές εκρήξεις ξεκινούν όταν ένα αντικείμενο, όπως ένα αστέρι, περνάει αρκετά κοντά από μια μαύρη τρύπα. Έτσι, η μαύρη τρύπα καταφέρνει να κλέψει λίγο από το υλικό του, ώστε να την τροφοδοτήσει ξανά, έστω και παροδικά.
Τέλος απορριμμάτων – Η νέα χρέωση σε όλους τους λογαριασμούς ρεύματος!
Το φως που ανιχνεύθηκε που εκπέμπεται από την Ansky, ωστόσο, δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί. Είναι εξαιρετικά φωτεινό σε ένα εύρος μηκών κύματος, από υπέρυθρες έως ακτίνες Χ, και οι εκρήξεις διαρκούν περισσότερο από ό,τι είχε προβλεφθεί. Αυτό είναι εξαιρετικά συναρπαστικό… αλλά σημαίνει ότι θα χρειαστούμε πολύ περισσότερα δεδομένα.
«Πιστεύαμε ότι οι οιονεί περιοδικές εκρήξεις ήταν το αποτέλεσμα μικρών ουράνιων αντικειμένων που συλλαμβάνονταν από πολύ μεγαλύτερα και κατευθύνονταν προς τα κάτω. Οι εκρήξεις του Ansky φαίνεται να μας λένε μια διαφορετική ιστορία. Αυτές οι επαναλαμβανόμενες εκρήξεις συνδέονται επίσης πιθανότατα με βαρυτικά κύματα που η μελλοντική αποστολή της ESA, LISA, μπορεί να καταφέρει να συλλάβει».
«Είναι σημαντικό να έχουμε αυτές τις παρατηρήσεις ακτίνων Χ που θα συμπληρώσουν τα δεδομένα των βαρυτικών κυμάτων και θα μας βοηθήσουν να λύσουμε την αινιγματική συμπεριφορά των τεράστιων μαύρων τρυπών ».
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Nature Astronomy .
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
