Οι ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες (AGN) είναι ένα από τα μεγαλύτερα σε ενέργεια φαινόμενα που παρατηρούνται στο σύμπαν. Αυτά τα φωτεινά αντικείμενα, που τροφοδοτούνται από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών, απελευθερώνουν εκπληκτικά ποσά ενέργειας καθώς η ύλη σπειροειδώς εισέρχεται στην έντονη βαρυτική τους έλξη.
Οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν τις αινιγματικές αυτές δομές προκειμένου να μπορέσουν να κατανοήσουν τα μυστικά που κρύβουν, τις αλληλεπιδράσεις με τους γαλαξίες που τις φιλοξενούν καθώς και το ρόλο στην εξέλιξη του σύμπαντος.
Η μελέτη των AGN σε υψηλή χωρική ανάλυση (high spatial resolution) είναι απαραίτητη για τη δοκιμή του καθιερωμένου μοντέλου AGN, το οποίο στοχεύει να εξηγήσει την παρατηρούμενη ποικιλομορφία στις εμφανίσεις των AGN. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκροές σκόνης, οι οποίες κυριαρχούν στην ανατροφοδότηση των AGN.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός AGN που παρέχει πολύτιμες πληροφορίες είναι ο γαλαξίας NGC 1068. Αυτός ο γαλαξίας, που βρίσκεται σε απόσταση 14.,4 εκατομμυρίων parsecs από τη Γη, αποτέλεσε ένα κομβικό εργαστήριο για τις μελέτες των AGN. Έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη του καθιερωμένου μοντέλου AGN.
Μια εικόνα του σπειροειδούς γαλαξία NGC 1086
Η εγγύτητα και η φωτεινότητα του γαλαξία επέτρεψαν στους αστρονόμους να καταγράψουν εικόνες υψηλής ανάλυσης σε διάφορα μήκη κύματος, Πιο συγκεκριμένα, ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα σε συνεργασία με αστρονόμους από το Max Planck Institute εστιάζοντας στον NGC 1068 κατάφεραν να δημιουργήσουν την υψηλότερης ανάλυσης φωτογραφία ενός AGN. Πως; Χρησιμοποιώντας το Large Binocular Telescope Interferometer .
Η δραστηριότητα των AGN συνδέεται στενά με την ποσότητα του υλικού που πέφτει στο δίσκο προσαύξησης της μαύρης τρύπας. Εάν η λάμψη του δίσκου είναι ιδιαίτερα φωτεινή, η μαύρη τρύπα χαρακτηρίζεται ως ενεργή. Ο AGN του NGC 1068 είναι ένα από τα πλησιέστερα και φωτεινότερα παραδείγματα τέτοιας δραστηριότητας, καθιστώντας τον ιδανικό υποψήφιο για απεικόνιση υψηλής ανάλυσης. Οι παρατηρήσεις του LBTI παρείχαν πρωτοφανή σαφήνεια, επιτρέποντας στους ερευνητές να εντοπίσουν πολλαπλά ταυτόχρονα φαινόμενα στο περιβάλλον του AGN.
Και όμως η σημασία αυτής της εξέλιξης ξεπερνά τις μελέτες για τους AGN. Οι ερευνητές σχολιάζουν ότι τέτοιες μέθοδοι απεικόνισης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για οποιοδήποτε αστρονομικό αντικείμενο. Ενώ όργανα όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb υπερέχουν στην απεικόνιση υψηλού δυναμικού εύρους, από τη μεριά του όργανα όπως το Very Large Telescope Interferometer – VLTI προσφέρουν απίστευτα υψηλή ανάλυση.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Αστροφυσικής στις κεντρικές περιοχές (στον “πυρήνα”) ορισμένων γαλαξιών παρατηρούνται φαινόμενα που δεν μπορούν να εξηγηθούν με τις συνηθισμένες αστρικές διεργασίες. Αυτές τις περιοχές ονομάζουμε “ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες” (ΕΓΠ). Σήμερα πιστεύουμε ότι στα κέντρα όλων των γαλαξιών (ακόμα και του δικού μας) υπάρχουν μελανές οπές που είναι εκατομμύρια και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερες (σε μάζα) από τον Ήλιο. Αν σε αυτές προσπίπτει αρκετή ποσότητα μεσοαστρικής ύλης του γαλαξία, τότε απελευθερώνονται μεγάλα ποσά ενέργειας και λέμε ότι ο γαλαξίας απέκτησε ένα “ενεργό πυρήνα”.
Οι ΕΓΠ εκπέμπουν μεγάλα ποσά ενέργειας σε όλες τις συχνότητες του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, από τα ραδιοφωνικά μήκη κύματος, έως και τις ακτίνες Χ και γ. Ορισμένες φορές, η εκπεμπόμενη ισχύς από έναν ενεργό πυρήνα (με διαστάσεις όχι μεγαλύτερες από εκείνη του Ηλιακού μας συστήματος) είναι μεγαλύτερη από την ισχύ που εκπέμπουν όλα τα δισεκατομμύρια αστέρια του γαλαξία μαζί. Επίσης, σε ποσοστό περίπου 10%, οι ΕΓΠ εμφανίζουν πίδακες ύλης, στους οποίους τα σωματίδια κινούνται με ταχύτητες που πλησιάζουν την ταχύτητα του φωτός.
Η μελέτη του φάσματος εκπομπής των ΕΓΠ, μας βοηθάει να κατανοήσουμε τις φυσικές διεργασίες πολύ κοντά σε μία μαύρη τρύπα, και την κατάσταση της ύλης όταν βρίσκεται σε αυτό το “εξωτικό” περιβάλλον. Επιπροσθέτως, λόγω της μεγάλης φωτεινότητάς τους, οι ΕΓΠ μπορούν να ανιχνευθούν σε μεγάλες αποστάσεις.
Η αναλυτική έρευνα είναι δημοσιευμένη στον εν λόγω σύνδεσμο
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
