Το τηλεσκόπιο Ευκλείδης της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) χάνει σταδιακά την όρασή του, καθώς στρώματα μορίων νερού έχουν παγώσει στους καθρέφτες τους. Αυτά είναι άσχημα νέα για ένα πολύ φιλόδοξο εγχείρημα, καθώς ο Ευκλείδης είναι εξοπλισμένος με υπερευαίσθητες κάμερες για την παρατήρηση του σκοτεινού σύμπαντος και αν δεν βρεθεί λύση, το τηλεσκόπιο θα συνταξιοδοτηθεί πρόωρα. Ευτυχώς οι μηχανικοί που ασχολούνται με το θέμα έχουν καταλήξει σε ένα σχέδιο για να κρατήσουν τον Ευκλείδη ζεστό τα βάθη του διαστήματος.
Ο Ευκλείδης εκτοξεύτηκε τον Ιούλιο του 2023 για να μελετήσει το σκοτεινό σύμπαν (τα μέρη του σύμπαντος που αποτελούνται από σκοτεινή ενέργεια και σκοτεινή ύλη) χρησιμοποιώντας μια κάμερα ορατού φωτός (VIS), μια κάμερα στο υπέρυθρο φάσμα και έναν φασματογράφος (NISP). Λίγο μετά την εκτόξευση όμως, η επιστημονική ομάδα της αποστολής, άρχισε την βαθμονόμηση των οργάνων και παρατήρησε μια σταδιακή πτώση στην ποσότητα του φωτός που μετρήθηκε επανειλημμένα από το VIS.
«Μερικά αστέρια στο Σύμπαν ποικίλλουν ως προς τη φωτεινότητά τους, αλλά τα περισσότερα είναι σταθερά για πολλά εκατομμύρια χρόνια», δήλωσε ο Mischa Schirmer, επιστήμονας βαθμονόμησης για τον Euclid, σε μια δήλωση . «Έτσι, όταν τα όργανά μας εντόπισαν μια αμυδρή, σταδιακή μείωση των φωτονίων που εισέρχονταν, ξέραμε ότι δεν ήμασταν αυτά, ήμασταν εμείς».
Το πρόβλημα φαίνεται να προκαλούν αρκετά στρώματα μορίων νερού, που έχουν παγώσει στους καθρέφτες των οπτικών οργάνων του Ευκλείδη. Πρόκειται για ένα πολύ λεπτό στρώμα πάγου και νερού, ίσως μερικές δεκάδες νανόμετρα, αλλά είναι αρκετό για να επηρεάσει την τρομερά ευαίσθητη όραση του Ευκλείδη.
Από ότι φαίνεται, το τηλεσκόπιο απορρόφησε το νερό από την ατμόσφαιρα, κατά την συναρμολόγησή του στην Γη και τώρα που οι συνθήκες άλλαξαν στο ψυχρό διάστημα, αυτό το νερό δημιουργεί τα προβλήματα. Στις χαμηλές θερμοκρασίες του διαστήματος, αυτά τα απελευθερωμένα μόρια νερού θα κολλήσουν στην πρώτη επιφάνεια στην οποία προσγειώνονται.
Αυτή τη στιγμή ο Ευκλείδης βρίσκεται 1.5 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από την Γη και εκεί οι θερμοκρασίες μπορεί να πέσουν στους -270 βαθμούς Κελσίου. Τα μόρια παγωμένου νερού είναι ένα κοινό πρόβλημα για τα σκάφη που ταξιδεύουν σε αυτή την απόσταση όσο μάλλον για τον Ευκλείδη που πρέπει να έχει πεντακάθαρο οπτικό σύστημα, ώστε να παρατηρήσει το σύμπαν.
Προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα με το παγωμένο νερό του τηλεσκοπίου, η ομάδα βρήκε έναν τρόπο να αυξήσει την θερμοκρασία του διαστημικού σκάφους, κάνοντας χρήση μιας διαδικασίας απολύμανσης που αναπτύχθηκε πριν την εκτόξευση. Όμως η ενεργοποίηση θερμικών σωμάτων του τηλεσκοπίου θα μπορούσε να επηρεάσει την μηχανική δομή του, προκαλώντας διαστολή που μπορεί να μην επιτρέψει στο τηλεσκόπιο να επανέλθει στο αρχικό του μέγεθος.
Για αυτό τον λόγο η ομάδα της αποστολής θα στείλει εντολές για την θέρμανση οπτικών τμημάτων χαμηλού κινδύνου στο διαστημικό σκάφος, ξεκινώντας με δύο από τους καθρέφτες του Ευκλείδη, που μπορούν να θερμανθούν ανεξάρτητα, σύμφωνα με την ESA. Αν αυτό δεν διορθώσει το προβλήματα, τότε η ομάδα θα συνεχίσει να θερμαίνει σταδιακά και άλλες ομάδες κατόπτρων του Ευκλείδη.
Πάλι λάθος κάναμε; Τελικά ίσως δεν υπήρξε ποτέ ζωή στον Άρη, σύμφωνα με νέα στοιχεία
«Η αποπάγωση θα πρέπει να αποκαταστήσει και να διατηρήσει την ικανότητα του Ευκλείδη να συλλέγει φως από αυτούς τους αρχαίους γαλαξίες, αλλά είναι η πρώτη φορά που κάνουμε αυτή τη διαδικασία», δήλωσε ο Reiko Nakajima, επιστήμονας οργάνων VIS. «Έχουμε πολύ καλές εικασίες για την επιφάνεια στην οποία κολλάει ο πάγος, αλλά δεν θα είμαστε σίγουροι μέχρι να το κάνουμε».
Πρόκειται για μια πειραματική διαδικασία, αλλά αξίζει τον κίνδυνο, καθώς ο πάγος θα θέσει ενδεχομένως σε κίνδυνο την ικανότητα του Ευκλείδη να βλέπει το ένα τρίτο του ουρανού με πρωτοφανή ευαισθησία, αρκετή για να συλλάβει ακόμα και τον μικρότερο γαλαξία.
Δεν είναι πρώτη φορά που ο Ευκλείδης αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, όμως η ομάδα πίσω από το πρόγραμμα έχει αποδειχθεί πολλή ικανή και μάλλον θα καταφέρει να λύσει το πρόβλημα με τον πάγο στα κάτοπτρα του Ευκλείδη.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
