Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η καθοριστική τεχνολογία της εποχής μας, που από ότι φαίνεται θα αναδιαμορφώσει την ανθρωπότητα για πάντα. Το αν το μέλλον της ανθρωπότητας με την τεχνητή νοημοσύνη θα είναι καλό, είναι μια αμφιλεγόμενη συζήτηση που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό.
Για τους αισιόδοξους, το μέλλον θα είναι γεμάτο υλική αφθονία χωρίς την ανάγκη να δουλέψουμε. Θα κάνει τα πάντα η τεχνητή νοημοσύνη για εμάς και εμείς απλά θα απολαμβάνουμε τα οφέλη.
Για τους πιο προσγειωμένους, το ανθρώπινο είδος έχει δείξει πως είναι άπληστο και πως θέλει έλεγχο. Οπότε η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει λίγα στους πολλούς και πολλά σε αυτούς που την ελέγχουν.
Ας πάρουμε όμως το σενάριο των πιο αισιόδοξων. Πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτή η αφθονία που θα έχουμε από την τεχνητή νοημοσύνη;
Μπορούμε να δούμε τι προκαλεί η αφθονία σε μικρότερη κλίμακα. Σύμφωνα με την αυστραλιανή κυβέρνηση, η χώρα σπαταλάει περίπου 7.6 εκατομμύρια τόνους τροφίμων τον χρόνο. Αυτό, σε συνδυασμό με τον πληθυσμό της Αυστραλίας, αντιστοιχεί σε 312 κιλά τροφής ανά άτομο τον χρόνο.
Ταυτόχρονα, ένας στους οκτώ Αυστραλούς αντιμετωπίζει επισιτιστική ανασφάλεια, κυρίως επειδή δεν έχει αρκετά χρήματα για να πληρώσει για τα τρόφιμα που χρειάζεται.
Αυτό, λέει πολλά για τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται τα υλικά στον κόσμο, εν καιρό αφθονίας και είναι μια πρόβλεψη για το πως θα διαχειριστεί αυτή η αφθονία στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Όπως διατύπωσε ο οικονομολόγος Lionel Robbins όταν έθετε τα θεμέλια της σύγχρονης οικονομίας της αγοράς, η οικονομική επιστήμη είναι η μελέτη μιας σχέσης μεταξύ σκοπών (αυτών που θέλουμε) και σπάνιων μέσων (αυτών που έχουμε) που έχουν εναλλακτικές χρήσεις.
Οι αγορές, εδώ και χιλιάδες χρόνια, λειτουργούν κατανέμοντας τους σπάνιους πόρους σε ατελείωτες ανάγκες. Η σπανιότητα ενός προϊόντος επηρεάζει την τιμή, δηλαδή το πόσο είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν οι άνθρωποι για ένα αγαθό ή μια υπηρεσία. Αυτή η ανάγκη για να μπορούμε να πληρώσουμε για τα απαραίτητα, απαιτεί από όλους μας να εργαζόμαστε για να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε αυτά τα έξοδα. Αυτή η εργασία όμως, είναι και αυτή που παράγει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες.
Για αυτό υπάρχει και η ανησυχία πως αν η τεχνολογία αντικαταστήσει την εργασία, τότε πως οι άνθρωποι θα κερδίζουν χρήματα και πως θα λειτουργούν οι αγορές;
Δεν είναι όμως μόνο η τεχνολογία που προκαλεί την ανεργία. Ένα σχετικά μοναδικό χαρακτηριστικό των οικονομιών της αγοράς είναι η ικανότητά τους να παράγουν μαζική έλλειψη, μέσω της ανεργίας ή των χαμηλών μισθών, εν μέσω φαινομενικής αφθονίας.
Όπως αποκάλυψε ο οικονομολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς , οι υφέσεις και οι υφέσεις μπορούν να είναι αποτέλεσμα του ίδιου του συστήματος της αγοράς, αφήνοντας πολλούς στη φτώχεια ακόμη και όταν οι πρώτες ύλες, τα εργοστάσια και οι εργάτες παραμένουν αδρανείς.
Η Αυστραλία είναι από τις πιο πρόσφατες εμπειρίες μας με οικονομική ύφεση η οποία δεν προκλήθηκα από την αποτυχία της αγοράς. Προήλθε από την κρίση δημόσιας υγείας από την πανδημία. Ωστόσο, αποκάλυψε μια πιθανή λύση στην οικονομική πρόκληση της αφθονίας που τροφοδοτείται από την τεχνολογία.
Οι αλλαγές στα κυβερνητικά επιδόματα – για την αύξηση των πληρωμών, την κατάργηση των δοκιμών δραστηριότητας και τη διευκόλυνση των δοκιμών εισοδήματος – μείωσαν ριζικά τη φτώχεια και την επισιτιστική ανασφάλεια, ακόμη και όταν η παραγωγική ικανότητα της οικονομίας μειώθηκε.
Παρόμοιες πολιτικές θεσπίστηκαν παγκοσμίως, με την εισαγωγή πληρωμών με μετρητά σε περισσότερες από 200 χώρες. Αυτή η εμπειρία της πανδημίας ενίσχυσε τις αυξανόμενες εκκλήσεις για συνδυασμό της τεχνολογικής προόδου με ένα «καθολικό βασικό εισόδημα».
Αυτό αποτελεί ερευνητικό επίκεντρο του Australian Basic Income Lab , μιας συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Macquarie, του Πανεπιστημίου του Σίδνεϋ και του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας.
Αν όλοι είχαν ένα εγγυημένο εισόδημα αρκετά υψηλό για να καλύπτουν τις ανάγκες, τότε οι οικονομίες της αγοράς θα μπορούσαν να διαχειριστούν τη μετάβαση και οι υποσχέσεις της τεχνολογίας θα μπορούσαν να είναι ευρέως διαδεδομένες.
Όμως, όταν μιλάμε για καθολικό βασικό εισόδημα, θα πρέπει να υπάρχει πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια. Οι περισσότερες εκδοχές της ιδέας αυτής, θα φέρουν μεγαλύτερη αύξηση των ανισοτήτων στον πλούτο. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν τρομερά οικονομικά ισχυρά άτομα, που θα έχουν τον απόλυτο έλεγχο στους υπολοίπους.
Για αυτό, Ο Erise Kein από το Εργαστήριο Βασικού Εισοδήματος της Αυστραλίας, μαζί με τον καθηγητή του Stanford, James Ferguson, πιστεύουν πως αυτό το καθολικό βασικό εισόδημα δεν πρέπει να είναι σχεδιασμένο ως μέτρο πρόνοιας, αλλά ως «νόμιμο μερίδιο».
Αυτά είναι τα συμπτώματα πολλαπλής σκλήρυνσης μια δεκαετία πριν τη νόσηση
Υποστηρίζουν ότι ο πλούτος που δημιουργείται μέσω της τεχνολογικής προόδου και της κοινωνικής συνεργασίας είναι συλλογικό έργο της ανθρωπότητας και θα πρέπει να απολαμβάνεται εξίσου από όλους, ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Ακριβώς όπως θεωρούμε τους φυσικούς πόρους μιας χώρας ως συλλογική περιουσία του λαού της.
Αυτή δεν είναι μια νέα συζήτηση για την ανθρωπότητα. Αντίστοιχη είχε γίνει στη Βρετανία στις αρχές του 20ου αιώνα, λόγο εκβιομηχάνισης της εργασίας. Παλαιότερα, οι Λουδίτες προσπάθησαν να συντρίψουν νέες μηχανές που χρησιμοποιούνται για τη μείωση των μισθών. Ο ανταγωνισμός στην αγορά μπορεί να δημιουργήσει κίνητρα για καινοτομία, αλλά κατανέμει επίσης τους κινδύνους και τα οφέλη της τεχνολογικής αλλαγής πολύ άνισα.
Μια ιδέα που έχει προτείνει ο Βρετανός συγγραφές Άαρον Μπαστάνι, προσφέρει ένα όραμα για «πλήρως αυτοματοποιημένο πολυτελές κομμουνισμό».
Σύμφωνα με αυτό, χαιρετίζει τις τεχνολογικές εξελίξεις, που θα επιτρέψουν στον άνθρωπο να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο, φέρνοντας παράλληλα άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Η λύση που προτείνει ο Μαστάνι δεν είναι ένα καθολικό βασικό εισόδημα, αλλά μια καθολική παροχή υπηρεσιών.
Αντί να δίνουμε στους ανθρώπους χρήματα για να αγοράζουν ό,τι χρειάζονται, γιατί να μην παρέχουμε άμεσα τα απαραίτητα – όπως δωρεάν υγεία, περίθαλψη, μεταφορές, εκπαίδευση, ενέργεια και ούτω καθεξής;
Αυτό βέβαια προϋποθέτει πως θα πρέπει να γίνει ριζική αλλαγή στον τρόπο που εφαρμόζεται η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι νέες τεχνολογίες, κοινωνικοποιώντας αποτελεσματικά τη χρήση τους ώστε να διασφαλιστεί ότι καλύπτουν τις συλλογικές ανάγκες.
Αυτό που όμως είναι σχεδόν δεδομένο, είναι πως η ίδια η Τεχνητή Νοημοσύνη, ακόμα και με πολύ αισιόδοξες προβλέψεις, είναι απίθανο να φέρει αυτή την ουτοπία. Σε μια εποχή που η κλιματική αλλαγή έχει έρθει, σύντομα θα υπάρχουν προβλήματα στην παραγωγή τροφής και αυτό θα κάνει ακόμα πιο δύσκολο το να καθορίζουμε το ποιος θα πάρει τι και με ποιους όρους.
Οι οδηγοί έχουν μήνυμα από την εφορία
Όπως διαβάζουμε στο άρθρο του καθηγητή Ben Spies-Butcher, η τεράστια δύναμη των τεχνολογικών εταιρειών που διοικούνται από δισεκατομμυριούχους μπορεί να υποδηλώνει κάτι πιο κοντά σε αυτό που ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνης Βαρουφάκης, αποκαλεί «τεχνοφεουδαρχία », όπου ο έλεγχος της τεχνολογίας και των διαδικτυακών πλατφορμών αντικαθιστά τις αγορές και τη δημοκρατία με έναν νέο αυταρχισμό.
Αυτή τη στιγμή το ανθρώπινο είδος έχει παραπάνω από αρκετά τρόφιμα για να τελειώσει την πείνα παγκοσμίως από αύριο κι όλας. Η πείνα και οι ελλείψεις σε όλο τον κόσμο υπάρχουν γιατί είναι ανθρώπινη επιλογή.
Προσωπικά υπάρχει και κάτι άλλο που με προβληματίζει ακόμα περισσότερο. Αυτό είναι η νοητική ικανότητα του ανθρώπινου είδους. Υπάρχουν ήδη πολλές μελέτες που δείχνουν πως η τεχνητή νοημοσύνη κάνει τους χρήστες της πιο χαζούς. Ακόμα και στο ουτοπικό σενάριο, που οι μηχανές και η AI θα δουλεύει για εμάς, προσφέροντάς μας τα πάντα, τι κίνητρο θα είχε η ανθρωπότητα για να μορφωθεί, να ανακαλύψει και να δημιουργήσει;
Η νόηση είναι αυτή που μας ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ζώα του πλανήτη μας. Η γνώση είναι υπέρτατο αγαθό. Χωρίς αυτά τα κίνητρα, θα είμαστε μια ομάδα άβουλων όντων, χωρίς στόχους, χωρίς κίνητρα, που δε θα μπορούν να σκεφτούν ούτε τα βασικά. Αυτό κατά τη γνώμη μου θα είναι και η κατάρρευση του ανθρώπινου είδους. Τίποτα δε θα μας ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ζώα.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
