Αστρονόμοι έχουν βρει περισσότερες ενδείξεις πως υπάρχει ένας τεράστιο κύμα που ταξιδεύει στον Γαλαξία μας. Μάλιστα, οι ενδείξεις που έχουν δείχνουν αστέρια στην άκρη του γαλαξιακού δίσκου, κινούνται όπως οι άνθρωποι που κάνουν “Κύμα” στο γήπεδο. Παρατηρώντας την κίνηση δύο τύπων αστέρων, οι ερευνητές κατάφεραν να μετρήσουν τις ιδιότητες αυτού του κύματος.
Δεν μπορούμε να δούμε τον Γαλαξία μας σαν εξωτερικοί παρατηρητές. Όλα όσα γνωρίζουμε είναι από την χαρτογράφηση των αστέρων γύρω μας, με τόσο υψηλή ακρίβεια ώστε να μπορούμε να γνωρίζουμε πολλά για τον Γαλαξία μας. Έτσι, γνωρίζουμε πως ζούμε σε έναν σπειροειδή γαλαξία, με τον πυρήνα του να έχει ένα σχήμα ράβδου, χωρίς σφαιρική κατανομή αστεριών. Οι σπειροειδείς βραχίονες βρίσκονται σε έναν λεπτό δίσκο, αλλά ο δίσκος δεν είναι ακριβώς επίπεδος.
Από τη δεκαετία του 1950, έχουμε δει πως ο δίσκος παρουσιάζει μια παραμόρφωση. Οι παρατηρήσεις των τελευταίων ετών με το αστεροσκοπείο Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έχουν διευρύνει την κατανόησή μας γύρω από αυτή την παραμόρφωση. Πιθανότατα οφείλεται στην αλληλεπίδραση που έχει ο Γαλαξίας μας με έναν άλλο γαλαξία. Όμως, ο πυρήνας του Γαλαξία δεν είναι το μόνο που διαφέρει. Παρατηρούμε εξογκώματα και κοιλάδες, η παρατήρηση των οποίων δείχνει μικρές κυματώσεις στο δίσκο. Το Μεγάλο Κύμα είναι μια από αυτές τις κυματώσεις.
«Ο γαλαξίας μας είναι παραμορφωμένος και κυματοειδής: αυτή η πρόσθετη κυματοειδής διαμόρφωση που βλέπουμε είναι μια κυματοειδής διαμόρφωση του δίσκου», δήλωσε η Δρ. Eloisa Poggio , από το Ιταλικό Εθνικό Ινστιτούτο Αστροφυσικής (INAF). «Με το Gaia, είχαμε την ευκαιρία να μελετήσουμε αυτά τα δύο χαρακτηριστικά με πρωτοφανή ακρίβεια. Είμαστε επίσης σε θέση να χαρακτηρίσουμε αυτά τα χαρακτηριστικά λεπτομερώς, όπως την ακριβή τους θέση στον δίσκο, το πλάτος τους, όλα αυτά τα πράγματα».
Πίστωση εικόνας: ESA/Gaia/DPAC, S. Payne-Wardenaar, E. Poggio et al (2025)
Έτσι, η ομάδα μέτρησε τη θέση και την κίνηση περίπου 17.000 νεαρών γιγάντιων αστέρων, όπως επίσης και 3.400 κλασικών Κηφείδων. Οι Κηφείδες είναι μεταβλητά αστέρια που μοιάζουν με κεριά, δηλαδή εμφανίζουν μεταβολές στη φωτεινότητα, σα να έχουν παλμό. Αυτό τους το γνώρισμα μας επιτρέπει να υπολογίσουμε τη θέση τους με μεγάλη ακρίβεια. Αυτά τα αστέρια φαίνεται να έχουν μετατοπιστεί κατακόρυφα μέχρι και 650 έτη φωτός. Με δεδομένο πως ο λεπτός δίσκος του Γαλαξία έχει πάχος περίπου 1.000 έτη φωτός, η μετατόπιση κατά 650 έτη φωτός είναι μεγάλη.
Αυτό το κύμα στον Γαλαξία μπορεί να είναι μια κυματοειδής κατακόρυφη κίνηση, αλλά οριζόντια εκτείνεται σε μεγάλη απόσταση, τουλάχιστον 30.000 έτη φωτός, μέχρι και 65.000 έτη φωτός. Το Μεγάλο Κύμα του Γαλαξία δεν είναι η πρώτη κυματοειδής κίνηση που εντοπίστηκε από τη Γαία. Έχουμε εντοπίσει το Κύμα Radcliff, που βρίσκεται σε απόσταση 500 έτη φωτός και είναι μικρότερο με μόνο 9.000 έτη φωτός πλάτος.
Αν καταλάβουμε τα αίτια αυτού του κυματισμού, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε αν αυτά τα χαρακτηριστικά σχετίζονται. Η ομάδα δεν το έχει διερευνήσει ακόμη, αλλά μια πιθανή υπόθεση είναι μια αλληλεπίδραση μεταξύ του γαλαξία μας και ενός άλλου.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμα, επειδή αυτή η εργασία απλώς έδειχνε τι εξετάζουμε στον γαλαξία», εξήγησε ο Δρ Poggio στο IFLScience. «Ένα λογικό σενάριο είναι ότι ένας γαλαξίας-δορυφόρος δημιούργησε αυτές τις κυματώσεις και τις αυλακώσεις. Πράγματι, σε προσομοιώσεις n-σωμάτων, μπορούμε να δούμε παρόμοια χαρακτηριστικά που δημιουργούνται από γαλαξίες-δορυφόρους».
«Όσο περισσότερο μελετάμε τον γαλαξία μας, τόσο περισσότερο μαθαίνουμε πόσο περίπλοκος και συναρπαστικός είναι. Υπάρχουν τόσα πολλά ακόμα να μελετήσουμε. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον, πολύ ενδιαφέρον και επίσης εμπνευστικό», δήλωσε ο Δρ. Poggio.
Το Gaia σταμάτησε τη δραστηριότητά του πριν λίγους μήνες, όμως άφησε πίσω του έναν τεράστιο όγκο δεδομένων που δεν έχει μελετηθεί ακόμα. Παράλληλα, δημιούργησε τον πιο ακριβή χάρτη του Γαλαξία μας, που περιλαμβάνει την θέση και τις κινήσεις δισεκατομμυρίων αστεριών. Οι επιστήμονες έχουν πέσει με τα μούτρα στη δουλειά, αναλύοντας τον τεράστιο όγκο δεδομένων του Gaia. Από αυτά τα δεδομένα μπορούμε να αποκτήσουμε τρομερές γνώσεις για το πως λειτουργεί και πως συμπεριφέρεται ο Γαλαξίας που αποτελεί το σπίτι μας.
«Η επερχόμενη τέταρτη δημοσίευση δεδομένων από το Gaia θα περιλαμβάνει ακόμη καλύτερες θέσεις και κινήσεις για τα αστέρια του Γαλαξία μας, συμπεριλαμβανομένων των μεταβλητών αστέρων όπως οι Κηφείδες. Αυτό θα βοηθήσει τους επιστήμονες να δημιουργήσουν ακόμη καλύτερους χάρτες και, ως εκ τούτου, να προωθήσουν την κατανόησή μας για αυτά τα χαρακτηριστικά στον γαλαξία μας», δήλωσε σε δήλωσή του ο Johannes Sahlmann, επιστήμονας του έργου Gaia της ESA.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Astronomy & Astrophysics.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
