Οι αστρονόμοι μπορεί να ανακάλυψαν έναν σπάνιο τύπο δυαδικού αστρικού συστήματος, όπου ένα αστέρι βρισκόταν σε τροχιά μέσα στο περίβλημα του συνεργαζόμενου άστρου του. Στη νέα μελέτη, οι αστρονόμοι διερεύνησαν ένα πάλσαρ γνωστό ως PSR J1928+1815 που βρίσκεται περίπου 455 έτη φωτός από τη Γη. Τα πάλσαρ είναι ένα είδος αστέρα νετρονίων, δηλαδή ένα “πτώμα” ενός μεγάλου αστέρα, που πέθανε σε μια καταστροφική έκρηξη σουπερνόβα. Η τεράστια βαρυτική έλξη των υπολειμμάτων είναι αρκετά ισχυρή για να συνθλίψει τα πρωτόνια και ηλεκτρόνια, ώστε να σχηματίσουν νετρόνια. Έτσι, όπως λέει και το όνομα, ένας αστέρας νετρονίων, αποτελείται κυρίως από νετρόνια και αυτό τον καθιστά τρομερά πυκνό.
Τα πάλσαρ είναι περιστρεφόμενα αστέρια νετρονίων που εκπέμπουν διπλές δέσμες ραδιοκυμάτων από τους μαγνητικούς πόλους τους. Αυτές οι δέσμες φαίνεται να πάλλονται επειδή οι αστρονόμοι τις βλέπουν μόνο όταν ένας πόλος πάλσαρ είναι στραμμένος προς τη Γη. Οι επιστήμονες εκτιμούν πως το πάλσαρ που εξετάζουν, δημιουργήθηκε από ένα καυτό μπλε άστρο, με μάζα πάνω από 8 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας.
Χρησιμοποιώντας το σφαιρικό ραδιοτηλεσκόπιο FAST (Aperture Spherical Radio Telescope) με διάφραγμα πέντε εκατοντάδων μέτρων στην Κίνα, το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο μονής κεραίας στον κόσμο, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι το PSR J1928+1815 είχε έναν σύντροφο, ένα αστέρι ηλίου με μάζα περίπου 1 έως 1,6 φορές τη μάζα του ήλιου. Αυτό σημαίνει πως κοιτάμε ένα δυαδικό σύστημα, αν και το δεύτερο άστρο έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος των εξωτερικών στρωμάτων υδρογόνου, αφήνοντας πίσω έναν πυρήνα που αποτελείται κυρίως από ήλιο.
Αυτά τα δύο αστέρια όμως, απέχουν μεταξύ τους μόλις 1.12 εκατομμύρια χιλιόμετρα ή περίπου 50 φορές πιο κοντά από ό,τι είναι ο Ερμής στον Ήλιο, δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Jin-Lan Han, πρόεδρος του τμήματος ραδιοαστρονομίας των Εθνικών Αστρονομικών Αστεροσκοπείων της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών στο Πεκίνο. Είναι τόσο κοντά που ολοκληρώνουν μια περιστροφή το ένα γύρω από το άλλο, σε μόλις 3.6 ώρες.
Το PSR J1928+1815 είναι ένα πάλσαρ χιλιοστών του δευτερολέπτου, που σημαίνει ότι περιστρέφεται εξαιρετικά γρήγορα, περιστρεφόμενο σχεδόν 100 φορές το δευτερόλεπτο. Τα πάλσαρ χιλιοστών του δευτερολέπτου συνήθως φτάνουν σε αυτές τις ιλιγγιώδεις ταχύτητες καθώς «κανιβαλίζουν» τους κοντινούς συνοδούς τους, ρουφώντας την ύλη τους, που παγιδεύεται στο πανίσχυρο βαρυτικό του πεδίο. Όσο περισσότερη ύλη συγκεντρώνουν τα πάλσαρ, τόσο πιο γρήγορα περιστρέφονται!
Το James Webb εντόπισε τον πιο μακρινό γαλαξία μέχρι σήμερα, 280 εκ. χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη
Προηγούμενες μελέτες είχαν υποδείξει πως όταν αυτά τα πάλσαρ των χιλιοστών του δευτερολέπτου τρέφονται από το συνοδό άστρο τους, αυτά τα δυαδικά συστήματα μπορεί να βιώνουν μια φάση «κοινού περιβλήματος», στην οποία το πάλσαρ περιστρέφεται μέσα στα εξωτερικά στρώματα του συνοδού του! Αυτό έλεγαν τα μαθηματικά, όμως οι επιστήμονες δεν είχαν καταφέρει να ανιχνεύσουν ποτέ τέτοια συστήματα, μέχρι σήμερα.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν υπολογιστικά μοντέλα και βρήκαν πως τα μέλη του νέου δυαδικού συστήματος, ξεκίνησαν σε απόσταση διπλάσια από αυτή που έχει ο Ήλιος με τη Γη, δηλαδή 299 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Το πάλσαρ θα είχε αρχίσει στη συνέχεια να απορροφά τα εξωτερικά στρώματα του συνοδού του, σχηματίζοντας ένα κοινό περίβλημα γύρω από αυτά. Μετά από περίπου 1.000 χρόνια, το πάλσαρ θα είχε ξεκινήσει να περιστρέφεται κοντά στον πυρήνα του συνοδού του, αποσπώντας το τελευταίο κομμάτι αυτού του περιβλήματος, αφήνοντας πίσω του ένα στενά συνδεδεμένο δυαδικό σύστημα.
Πρόκειται για ένα τρομερά σπάνιο φαινόμενο. Ο εκτιμώμενος αριθμός αντίστοιχων διαδικών συστημάτων στον Γαλαξία μας, είναι μόνο 16-84. Αν σας φαίνονται πολλά, θα πρέπει να σας θυμίσουμε πως ο Γαλαξίας μας μόνο, έχει 100-400 δισεκατομμύρια άστρα!
Οι επιστήμονες δημοσίευσαν τα ευρήματά τους εχθές, 22 Μαΐου 2025, στο περιοδικό Science.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
