Μια νέα μελέτη διαπίστωσε πως ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια ίσως προκαλούνται από αυτό που κάνει τον άνθρωπο ξεχωριστό, δηλαδή την νοημοσύνη του.
«Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι ορισμένες από τις ίδιες γενετικές αλλαγές που καθιστούν τον ανθρώπινο εγκέφαλο μοναδικό έκαναν επίσης τους ανθρώπους πιο νευροποικιλόμορφους», λέει ο νευροεπιστήμονας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Αλεξάντερ Σταρ.
Τόσο ο αυτισμός όσο και η σχιζοφρένεια, είναι νευροαναπτυκιακές διαταραχές στον εγκέφαλο, που όμως εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις, πολλές φορές περιλαμβάνουν και ορισμένες πολύ θετικές, όπως η αυξημένη δημιουργικότητα και η φωτογραφική μνήμη.
Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε όμως, πως η μελέτη δεν λέει πως οι νευραποκλινοντες άνθρωποι είναι περισσότερο ή λιγότερο έξυπνοι, καθώς αυτή δεν ήταν καν στους στόχους της μελέτης.
Αυτό που λένε οι επιστήμονες όμως, είναι πως τα γονίδια που ευθύνονται για την ανθρώπινη νοημοσύνη, αυξάνουν επίσης και τις πιθανότητες εμφάνισης αυτισμού ή σχιζοφρένειας.
Οι πρώτες υποψίες μπήκαν στον Starr και την ομάδα του, όταν είδαν ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια είναι τρομερά σπάνια σε μη πρωτεύοντα ζώα. Έτσι σκέφτηκαν πως ίσως τα γονίδια που μας δίνουν τη νοημοσύνη μας ευθύνονται για αυτές τις παθήσεις, που είναι μοναδικές στους ανθρώπους.
Έτσι, συνέκριναν RNA δείγματα από περισσότερους από ένα εκατομμύριο κύτταρα σε τρεις περιοχές του εγκεφάλου, με δείγματα από έξι είδη θηλαστικών, ποντίκια, μαρμοζέτες, μακάκους ρέζους, γορίλες, χιμπατζήδες και ανθρώπους.
Από αυτή τη διαδικασία διαπίστωσαν πως οι πιο συνηθισμένοι τύποι εγκεφαλικών κυττάρων παραμένουν αμετάβλητοι, ακόμα και ανάμεσα στα είδη. Μια σημαντική εξαίρεση έκανε την εμφάνισή της όμως, καθώς ο πιο άφθονος τύπος νεοφλοιωδών νευρώνων, οι ενδοεγκεφαλικοί διεγερτικοί νευρώνες της στιβάδας 2/3, άλλαξαν πολύ πιο γρήγορα στους ανθρώπους από ό,τι σε άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά κατά τη διάρκεια της εξελικτικής διαδικασίας.
Μάλιστα, όταν συνέκριναν τα αποτελέσματα και με άλλες βάσεις δεδομένων, οι επιστήμονες βρήκαν το ίδιο μοτίβο να επαναλαμβάνεται. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν οργανοειδή εγκέφαλο, κατασκευασμένο από κύτταρα χιμπατζήδων και ανθρώπων.
Το νεοφλοιώδες τμήμα του εγκεφάλου εμπλέκεται σε λειτουργίες υψηλής τάξης, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής λειτουργίας, της συλλογιστικής και της γλώσσας. Ο ταχύς μετασχηματισμός εξειδικευμένων νευρώνων σε αυτήν την περιοχή περιλαμβάνει αλλαγές σε γονίδια που σχετίζονται με τον αυτισμό και τη σχιζοφρένεια.
Ακόμα δεν είναι σαφές γιατί αυτά τα γονίδια βοήθησαν τους προγόνους μας να επιβιώσουν. Όμως, κάποια από αυτά τα γονίδια έχουν συνδεθεί με την καθυστέρηση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Οι ερευνητές εικάζουν πως αυτές οι αλλαγές που έγιναν σε αυτά μπορεί να βοήθησαν στην βελτιωμένη ικανότητά μας να αναπτύξουμε γλώσσα και σύνθετη σκέψη. Αυτά τα χαρακτηριστικά προσφέρουν σαφή πλεονεκτήματα, όμως αυξάνουν τις πιθανότητες για ορισμένες νευροαναπτυξιακές παθήσεις.
«Τα ευρήματά μας παρέχουν τα ισχυρότερα στοιχεία μέχρι σήμερα που υποστηρίζουν την μακροχρόνια υπόθεση ότι η φυσική επιλογή για τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά έχει αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης ορισμένων διαταραχών», εξηγούν ο Starr και η ομάδα του στην εργασία τους.
«Η εξαιρετικά υψηλή συχνότητα εμφάνισης αυτισμού στους ανθρώπους μπορεί να είναι άμεσο αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής για χαμηλότερη έκφραση μιας σειράς γονιδίων που προσέδωσαν ένα όφελος φυσικής κατάστασης στους προγόνους μας, ενώ παράλληλα καθιστούσαν μια άφθονη κατηγορία νευρώνων πιο ευαίσθητη στις διαταραχές».
Βέβαια, όλα αυτά βασίζονται απλά σε μια απλή συσχέτιση και θα πρέπει να γίνει πολύ περισσότερη έρευνα, ώστε να κατανοήσουμε τους παράγοντες που οδηγούν την φυσική επιλογής.
Αυτή τη στιγμή πάνω από 3% των παιδιών στις ΗΠΑ έχουν διαγνωστεί με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού. Αυτό είναι ένα ποσοστό που αυξάνεται (πλησιάζει το 4% πλέον), λόγω της αυξημένης ευαισθητοποίησης σχετικά με τον αυτισμό και τα χαρακτηριστικά του, ενώ έχουν αυξηθεί και τα διαγνωστικά κριτήρια, όσο μαθαίνουμε περισσότερο για την πάθηση.
Η νέα μελέτη έρχεται να προσθέσει ακόμα περισσότερες αποδείξεις πως ο αυτισμός είναι γενετικός, ενώ το 80% των περιπτώσεων συνδέονται με κληρονομικές γονιδιακές μεταλλάξεις. Το υπόλοιπο 20% οφείλεται σε νέες μεταλλάξεις. Παρόμοια νούμερα έχει και η σχιζοφρένια, αν και είναι μια εντελώς διαφορετική πάθηση, που ίσως έχει κοινή πηγή.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Molecular Biology and Evolution.
Ακολουθήστε το Techmaniacs.gr στο Google News για να διαβάζετε πρώτοι όλα τα τεχνολογικά νέα. Ένας ακόμα τρόπος να μαθαίνετε τα πάντα πρώτοι είναι να προσθέσετε το Techmaniacs.gr στον RSS feeder σας χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο: https://techmaniacs.gr/feed/.
